Cezaevlerini doldurmak

21 Haziran 2012 Perşembe, 08:53

Hüsnü Öndül/Evrensel

Otoriter sistemleri ayakta tutan en önemli güçlerden birisi de yargı gücüdür.
Askeriyeyi, güvenlik bürokrasisini, üniversiteyi ve medyayı da o arada anabiliriz.
Türkiye’de de böyle olmuştur.
Ceza ve infaz politikasını siyaset ve güvenlik bürokrasisi birlikte oluşturuyorlar.
Yürütme gücünün mensupları olan polisler yargı alanında görev ve yetki kullanıyorlar.
Oluşturulan ceza ve infaz politikasını da yargı gücü uyguluyor. İç içe geçmişlik söz konusu. Bazen bu iki güç arasında çelişme de olabiliyor. Sözgelimi AB sürecinde ve halen reformlara direnç gösteren en önemli güç yargı gücüdür.
AİHM istatistiklerine göre Türkiye yargısının verdiği kararların sadece yüzde 2.1’i insan haklarına uygun. AİHM tarafından kararlarının yüzde 87.5’i ihlal olarak değerlendirilen bir gücün adalet dağıtmak işlevinden söz edilemez. Olsa olsa, yargı, belirtilen durumda ve sonuçlara bakarak söylenebilir ki, otoriter sistemi muhafazada fonksiyon icra etmektedir.Yani siyasal bir görevi var; adalet dağıtımında adil olmak değil temel mesele…
Hatırlayalım, 2005 yılında yürürlüğe giren yeni Türk Ceza Kanunu, ifade özgürlüğü alanı hariç tutulursa genelde bir önceki yasadan daha ileri hükümleri taşımaktaydı. O tarihte cezaevlerindeki toplam tutuklu ve hükümlü sayısı 55 bindi. 2005 yılı başından itibaren yürürlüğe giren Ceza Muhakemesi Kanunu da genelde bir önceki Ceza Muhakemeleri Kanunu’ndan adil yargılanma hakkı ilkelerine uygunluk bakımından daha olumlu özellikler taşımaktaydı. Bir kaç yıllık uygulamanın ardından bu köşede yargının reformlara direnç gösterdiğini yazmaya başlamıştık. Tutuklamalar hızla artmaktaydı. Oysa araştırmalar ve istatistikler Türkiye’de suç işleme oranlarında olağanüstü artışlara işaret etmemekteydi. Yargı, önceki Cumhurbaşkanı Sezer’in “devlet ideolojisi” diye nitelediği çizgide direniyordu. Sonra durum değişti.
Hükümet yargının icraatlarını doğrudan ya da dolaylı, savunur hale geldi. Bu şu demek:
Hükümet AİHM istatistiklerine göre yüzde 2.1’lik isabet oranına sahip kararları savunmaya başladı. Görmezden gelerek, bazen de açıkça savunur hale geldi.
İyi de haksızlık, hukuksuzluk nereye kadar savunulabilir ki?
Hükümet daha yeni yeni ‘bu işte bir terslik var’ demeye başladı.
AB pozitif gündemi gündeme geldi. AİHM pilot kararlar vermeye başladı. Hükümet ha bire öteliyordu uyumu…
Türkiye’nin adalet sisteminde, ifade özgürlüğü alanında, tutuklama rejiminde ve cezaevleri alanında raporlar ve mahkeme kararları ile gerçekler daha bir görülür hale geldi.
55 bin tutuklu ve hükümlü sayısı 7 yılda 135 binlere gelmişti.
“İş yoğunluğu” diyordu yargı ve yürütme gücü.
Halbuki asıl mesele özgürlük idesinden yoksunluktu.
İş yoğunluğu önüne geleni tutuklamanın gerekçesi olabilir mi?
Ne iş yoğunluğu?
Takdir hakkını neden tutuklamadan yana kullanıyorsunuz? Neden tutukluyorsunuz, hem de insan hakları hukukuna aykırı gerekçelerle -çoğu kez gerekçe de göstermeksizin- ve sürelerle?
İfade özgürlüğü alanında her bir madde ile ilgili binlerce dava açmak da ne oluyor?
Niye eleme yapmıyor, AİHM standartları süzgecinden (kapı tutma işlevi) geçirmeden davalar açıyor savcılar?
Çözümü yeni cezaevlerinde görüyor anlaşılan hükümet. Halbuki mesele ceza politikasında. Bir de elbette infaz politikasında. Siz insan hakları hukuku ilkelerini kabul ediyor musunuz etmiyor musunuz?
Mesele budur. Eğer kabul ederseniz bu makro politikaya uygun olarak yani “insan haklarına uygun cezaevleri (!?)” modelleri üretebilirsiniz. Ama anlayışınızı değiştirmezseniz sonuç değişmez; açacağınız yeni cezaevleri sadece “yeni zindanlar” olabilir. Önemli olan mahpusun insan hakları ve insan onuruna saygı sorunudur. Ben cezaevleri demeyeyim de insan onuruna uygun mekanlar sorunudur.
O mekanlarda insan onuruna uygun muamele sorunudur.
Yeni cezaevleri açmaya gerek yok.
Zaten bu adaletsiz düzende yüzde 90’a yakını haksız yere hapisteler.
Adil olun yeter...
Açın kapıları!
O zaman, mevcutları bile kapatabilirsiniz!..