Halkların isyanı /\'Bir yanardağın üzerinde uyuyoruz\'

09 Nisan 2012 Pazartesi, 09:43

Fatma Barbarosoğlu

Geçen haftanın en önemli gündemi İstanbul'da yapılan \'Suriye'nin Dostları\' Toplantısı idi. Toplantı ile ilgili olarak muhaliflerin kendi içlerinde bir lider çıkaramayışları ve söylemlerinin istikametindeki belirsizlik üzerinden konuşuldu yoğun olarak.

Tunus'ta bir gencin kendini yakması ile başlayan ardından Mısır ve Suriye'ye sıçrayan halk hareketlenmesine, Arap Baharı adı verildi.

Halk isyanlarına \'bahar\' adının verilişi bildiğim kadarı ile 1848 ayaklanması ile başlıyor.

1848 yılında Fransa'nın ünlü siyaset düşünürü Alexis de Tocqueville mecliste ayağa kalkarak şöyle demişti: \'Bir yanardağın üzerinde uyuyoruz... Yerin bir kez daha titrediğini görmüyor musunuz? Bir devrim rüzgârı esiyor; ufuktan fırtına geliyor\'

Tocqueville'nin sezgileri doğru çıktı. İki Alman sürgün otuz yaşındaki Karl Marx ile 28 yaşındaki Engels 24 Şubat 1848'de Londra'da Komünist Parti Manifestosu adıyla imzasız Almanca bir metin yayınladılar. Proleter devriminin ilkelerinin yer aldığı metin kısa sürede neredeyse dünyanın bütün dillerine çevrilecekti.

Metnin yayınlanmasından sadece birkaç saat sonra Fransa'da cumhuriyet ilan edildi. Bir hafta içinde Avrupa'nın bütün halkaları \'bahar\' dan etkilendi. Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'ndan yani Habsburg hanedanının hüküm sürdüğü topraklardan kısa sürede on devlet ortaya çıktı.

Hareketlenme sadece Avrupa ülkeleri ile sınırlı kalmadı. Brezilya ve Kolombiya'ya kadar sıçradı.

Avusturya -Macaristan İmparatorluğu sarsıldı/yıkıldı lakin \'Halkların Baharı\' yaza dönmedi. Habsburg hanedanının savaşarak değil \'aşk\' ile kazandığı topraklarda isyanlar ulus bilinci ile ortaya çıkarken Paris isyanı emekçinin isyanı anlamına geliyordu. Paris meydanını dolduranlar özellikle zanaatkârlardı. Seri üretimin baskısı altında hayatlarını idame ettirememe tehdidini en yoğun olarak yaşayan grup zanaatkârlardı çünkü. Zanaatkârlara eşlik eden diğer grup çalışma saatinin on saat ile sınırlandırılmasını talep eden işçilerdi.

\'Halkların Baharı\' neticeye varamadan kapitalizmin başarısı ile nihayetlendi.1860'larda dünyanın siyasi ve ekonomik dağarcığında kapitalizm diye bir kelime dolaşımdaydı artık.

Gelmekte olanı olağanüstü derin bir şekilde kavramış olan Marx'ın , Das Kapital'ini yayınlama tarihi 1867.

Avrupa'da \'Bahar ateşi\'ni tutuşturanlar fakir halk tabakası idi. Halkın içinde iki elin parmağını geçmeyecek kadar beyaz yakalı ve öğrenci bulunuyordu.

Kendi hikâyemize bakalım. 70'li yıllar boyunca teröre verdiğimiz can 6000'e yakın. Öldürülenlerin 5/4'ü gençler. Gençler, yani öğrenciler. Buna bir de 1980'den günümüze terörle mücadele ederken yitirdiğimiz emniyet güçlerini ve askerleri ilave edelim.

Çemberin birbirine en uzak noktası, esasında birbirine en yakın noktasıdır. Çember, çember olarak kaldığı sürece.

\'1848 Halkların Baharı\'ndan muzaffer çıkan kapitalizm oldu. O çok söylenen cümleyi tekrarlayalım: Fransız Siyasi Devrimi İngiliz Endüstri Devrimi'nin altında kaldı.

1848 Halkların Baharı isyanında kapitalizm zafer kazanmış olmasa idi bu gün çok başka bir dünyada yaşıyor olacaktık belki. Afrika'da günde beş bin çocuk açlıktan ölmüyor olacaktı. Dünyanın bir tarafı bolluktan ne yapacağını şaşırmış; depresyonun, intiharın pençesinde kıvranırken, beri tarafı yokluktan ölmüyor olacaktı.

12 Eylül yargılanırken... \'Suriye'nin Dostları\' Toplantısı'ndan sonra Suriye'den kaçıp Türkiye'ye sığınanların sayısı günde iki bin'i geçmişken... Ve 12 Eylül ile \'hesaplaşılırken\'... Bir şeye dikkatinizi çekmek istiyorum. Her isyan, her ihtilal kapitalizmin başına bir taç daha konduruyor.

24 Ocak Kararları'nı düşünün lütfen. Ve 2000'li yıllardan itibaren her köşe başına dikilen AVM'leri düşünün.

Ne alaka mı? Alakayı kurmanıza yardımcı olayım. Bu günün AVM'lerinin ilk açıldığı yer Paris. Yıl 1852. Yani \'Halkların İsyanı\'ndan sadece dört yıl sonra \'sermaye\' insanların alma iştihasını asla düşürmemenin yolunu bulmuştu.

Konuya devam edeceğiz...

______________

*Yazıda geçen bilgiler Eric Hobsbawm'un Sermaye Çağı isimli kitabına dayanmaktadır.