T�rkiye�den (I�)�D�e kimler ni�in ve nas�l kat�l�yor?

22 Eyl�l 2014 Pazartesi, 09:06

Ru�en �ak�r /VATAN

(I�)�D b�nyesinde Suriye ve Irak�ta sava�an yabanc�lar�n bir k�sm�n�n T�rkiye�den kat�lm�� oldu�unu biliyoruz. Bunlara ek olarak, T�rkiye k�kenli olmakla birlikte Bat� �lkelerinde ya�ayan ve oralardan kalk�p, genellikle T�rkiye �zerinden Suriye�ye ge�enler de var. Bu konuda genellikle yabanc� medyada �ok say�da haber yap�ld�. Ayr�ca do�rudan veya dolayl� olarak (I�)�D�le irtibatl� internet siteleri ve sosyal medya hesaplar�nda da konuyla ilgili epey bir bilgi mevcut.

Ka� ki�i oldu�u hakk�nda �eli�kili rakamlar dola��yor ortada. �ncelikle bunu saptaman�n m�mk�n olmad���n�, ikinci olarak da, bir yerden sonra bunun fazla bir �nemi olmad���n� belirtelim. Ama �uras� bir ger�ek: �nemsemeyi gerektirecek say�da ki�i T�rkiye�den Suriye ve Irak�a sava�maya gidiyor. Bir di�er �nemli husus da �u: (I�)�D ile PKK �izgisindeki YPG ve HPG g��leri Suriye ve Irak�ta k�ran k�rana sava��yorlar ve t�pk� (I�)�D�de oldu�u gibi YPG ve HPG�de de aslen T�rkiyeli olan �ok ki�i var. Yani Suriye ve Irak�ta ayn� zamanda T�rkiyeliler birbirleriyle sava��yor.

Peki kimler, ni�in ve nas�l kat�l�yor (I�)�D�e? A��k kaynaklardan ��rendiklerimden hareketle birka� noktan�n alt�n� �izmek istiyorum.

Afganistan�dan bug�ne

1980�lerin ba�lar�nda Afganistan�a sava�maya gidenlerin hemen hepsi ��slamc�� s�fat�n� hak eden ki�ilerdi. ��nk� b�ylesine uzun ve zorlu ser�vene at�lmak belli bir dini ve siyasi bilinci gerektiriyordu. Daha sonra �e�enistan ve Bosna cihatlar�yla birlikte �etnik� boyut da devreye girdi; Kafkas veya Balkan k�kenli gen�lerden buralarda sava�maya gidenler oldu.

Hepsi �slamc� de�il

Cihat alanlar�n�n yak�nla�mas� ve kat�l�m�n kolayla�mas�yla birlikte zamanla hem say� artt�, hem de g�n�ll�lerin siyasi niteli�inde belli bir d��me ya�and�. �rne�in Yahya Konuk imzas�yla ��kan �Bosna�dan Afganistan�a CihadMahrem Hikayesi� adl� kitaptan belli bir su� ge�mi�i olan gen�lerin de g�n�ll� olduklar�n� ��reniyoruz. (I�)�D�e kat�l�mlar hakk�nda yap�lan haberlerde de eski uyu�turucu m�ptelalar�ndan s�z ediliyor. �uras� muhakkak ki g�n�ll� sava���lar�n ciddi bir b�l�m� ��slamc�� tan�m�n� hak edecek seviyede ki�iler de�il. Ama sava� s�ras�nda �slam��n yeni Selefi yorumlar�n� h�zla benimseyip i�selle�tirebiliyorlar.

Gidenler de�il g�nderenler

Buna kar��l�k gen�leri (I�)�D�e kat�lmaya ikna edenlerin �o�u, son derece donan�ml�, �slamiyete ve onun siyasi yorumlan���na hakim ki�iler. D�n El Kaide i�in ge�erliydi, bug�n (I�)�D i�in de ayn�s�n� s�yleyebiliriz: Bu t�r �ebekelerin kalbini esas olarak bu ki�iler olu�turuyor. Tabii bir de, onlar�n ikna etti�i ki�ilerin cihat alan�na kazas�z belas�z intikalini sa�layanlar var. El Kaide�nin T�rkiye�de �teden beri g�n�ll� dev�irme, bunlar� cihat b�lgelerine yollama ve lojistik ihtiya�lar� temin i�in belli bir a�� mevcuttu. Musul�un d��mesinden sonra bunun ciddi bir b�l�m�n�n (I�)�D�e kayd��� s�yleniyor.

�ok say�da K�rt var

Irak ve T�rkiye�den �ok say�da K�rd�n (I�)�D�e kat�ld���n� biliyoruz. Bunun bir nedeni dindarl�kta K�rtlerin ortalaman�n �zerinde seyretmesi, bir di�eri de �zellikle T�rkiye�de K�rt gen�lerin yoksul, yoksun ve umutsuz olmalar�. (I�)�D �zellikle metropollerin banliy�lerinde K�rt gen�leri i�in cazip olabiliyor. Bunun bir de siyasi y�n� var: K�rt olup PKK�ya sempati duymayan, daha �tesi kar�� olanlar i�in (I�)�D�e kat�lma PKK�ya meydan okuma imkan� da sunuyor.

��slam devleti�nin cazibesi

Bizde h�l� (I�)�D�in ��slam devleti�, hatta �hilafet� ilan etmesini alay konusu etmeye �al��an �ok ki�i var ancak bu iddialar�n baz� insanlar� cezbetti�i de kesin. El Kaide�nin en b�y�k handikab� takip�ilerine elle tutulur, somut bir hedef sunamamas�yd�, El Kaide�ye kat�lmak s�rekli sava�mak anlam�na geliyordu. Ancak (I�)�D kat�lanlara sava� d���nda imkanlar da sunuyor. Yani insanlar Suriye ve Irak�a sadece sava�maya de�il ayn� zamanda (I�)�D�in in�a etti�i devlette ya�amaya gidiyorlar. �zellikle Bat� �lkelerinden ailece kat�l�mlar olmas�n�n ana nedeni de bu.

Kolay cihat

T�rkiye�den Suriye ve Irak�ta (I�)�D saflar�nda sava�maya gitmek kolay bir i�. Bir kere �ok yak�n. �kincisi (I�)�D ve benzeri yap�lar �ok zorlanmadan �rg�tlenebiliyor, g�n�ll� dev�irebiliyor ve bunlar� cihat b�lgelerine yollayabiliyorlar. Ankara�n�n Esad rejimini devirmeye a��r� �l��de angaje olmas� nedeniyle siyasi olarak elveri�li bir ortam da s�z konusu. Kolayl�k a��s�ndan olay�n �u boyutuna da dikkat �ekmek �art: Bu ki�iler Suriye ve Irak�ta yapt�klar�n�n onda birini T�rkiye�de yapmaya kalksalar, ba�ta dindarlardan olmak �zere, �ok ciddi tepki g�r�rlerdi. Yani T�rkiye�de (en az�ndan �u a�amada) zor olan �cihat� ba�ka topraklarda pekala �ok kolay olabiliyor.