Köprüden önce son çıkış

08 Ağustos 2014 Cuma, 09:25

Sevgi Akarçeşme/ZAMAN

Eğer bir toplumda yazı yazan, fikirlerini özgürce beyan etmeye çalışan birine eş-dosttan “çok dikkat çekme” uyarıları geliyorsa, insanların bir resmî bir de gerçek fikri varsa ve gerçek fikirlerini uluorta seslendirene enayi gözüyle bakılıyorsa orada demokrasiden ve ifade özgürlüğünden bahsetmeye imkân var mıdır?

Paylaş
Tweetle
Paylaş
Gönder
Yazdır
A A
İşte Türkiye olarak tam da böyle bir dönemdeyiz. Adı henüz konmamış ve birkaç yıl sonra yakın siyasi tarih çalışanlar tarafından adlandırılacak yavaşlatılmış bir darbe döneminden geçiyoruz. Darbenin failleri kendilerine sürekli bir darbe yapıldığını söyleyenlerden başkası değil, bu yönüyle gerçekten bir “sivil darbe” sözkonusu.

Birkaç yıl önce AKP hükümeti konusunda ‘tehlikenin farkında mısınız?’ uyarısı yapanları niyet okumak ve ideolojik körlükle suçlarken şimdi onların haklı olduğunu bizzat yaşayarak görmek elbette acı, ama demokrasi treni henüz tam anlamıyla istasyondan ayrılmış değil. Belki 10 Ağustos günü acele edilirse, istasyon kafeteryasında yemeğine dalmış yolcu, o günün son treninin son vagonuna yetişebilir. Ama gözünü ekranda kendisini oyalayan yayınlardan alıp, kulağını sefer anonslarına vermesi gerekir.

Bundan beş yıl önce mesela Türkiye’de milli eğitim politikasını başbakanın oğlunun talimatları belirleyecek deseler inanmayabilirdim. Beş yıl sonrası için de bazıları Türkiye, yönetimin babadan-oğula geçtiği rejimlere dönüşecek kehanetini abartılı bulabilir. Ne var ki Türkiye’ye dışarıdan bakanlar çoktandır ülkemizin ligini değiştirmiş durumdalar. Illiberal demokrasi teziyle tanınan Ferit Zekeriya, geçenlerde yazdığı Putinizm’in yükselişi makalesinde Macaristan’ın öykündüğü otoriter rejimlerden biri arasında geçen Türkiye’yi de Putinizm rejimlerinden biri saydı. Zekeriya’ya göre, milliyetçilik, din, sosyal muhafazakârlık, devlet kapitalizmi ve medya üzerinde hükümet kontrolü Putinizm’in en temel özellikleri. Hamaset dolu reklamlardan devlet eliyle dindar nesil yetiştirme fikrine, Alo Fatih’lerden hükümet tarafından kollanan ve semiren yandaş işadamlarına kadar AKP’nin son döneminin Putinizm tanımına girmeyen tarafı var mı? Belki henüz rejim, kendisine tehdit olarak gördüğü ‘oligarkları’ hapse atmış ve hayatını söndürmüş değil, ama artık böyle ihtimallerin olmadığını da kimse iddia edemez.

Cumhurbaşkanı adayı İhsanoğlu ile geçen gün bir kahvaltıda sohbet etme imkânı bulduk. Türkiye’nin korku atmosferine esir olduğunu ve tek adamlığa gidişi vurguladı. Kendisine, benim gecikmeli fark ettiğim bu gidişatı AKP kadrolarını bilen biri olarak ne zaman fark ettiğini sordum. 2009 cevabını verdi, İhsanoğlu’na göre içeride ve dışarıda çoklarının ‘aşılamaz’ (“çok afedersiniz” dil bildiğini gösterircesine insurmountable kelimesini kullandı) gördüğü bu kriz çözümsüz değil.

Edebe ve seviyeye bolca vurgu yapan İhsanoğlu, bende seçim tahminleri konusunda en azından ilk tur açısından belki fazlaca iyimser (ilk turda rahat alacağına inanıyor), ama anayasal çerçevede cumhurbaşkanlığı görevini hakkıyla yapacak ve demokratik denetime açık biri kanaati uyandırdı.

Türkiye’nin ciddi bir kısmı, İhsanoğlu ya da başka bir adayı seçmek için değil, kendisini yavaş yavaş esir alan popülist otoriter, ya da Putinist bir rejimden kurtulmanın adımını atmak için sandığa gidecek. Erdoğan, tartışmasız maddi ve medya üstünlüğü olan kampanyasıyla daha şanslı gözükse de seçimin ikinci tura kalması halinde, anti-Erdoğan cephe birleşecektir. Bu ihtimalin farkında olan AKP ise Erdoğan nasılsa kazanacak algısını oluşturarak muhalif seçmenin sandığa gitmesini engellemeye çalışıyor.

10 Ağustos Türkiye’de tek adam rejiminin tahkim edilmesine giden yolda belki de köprüden önceki son çıkış. Sadece belli bir kesimin değil, bundan sonra herkesin bir resmî bir de hakiki görüşü olmasını engellemek istiyorsak bir vatandaş olarak yapabileceğimiz en faydalı iş pazar günü sandığa gitmek.