Puşi ve kefiye

15 Temmuz 2014 Salı, 10:31

M. Sinan BİRDAL /Evrensel

Biri Kürtçe, biri Arapça.
Ama ikisi de aynı şeydir. Tüm Ortadoğu halkları kullanır.
Biri Kürt halkının, diğeri Filistin halkının özgürlük ve eşitlik mücadelesinin simgesi haline gelmiş.
Biri Serhıldanın, diğeri İntifadanın taş atan çocuklarının suratını örtmüş.
Hem Kürtler hem de Filistinliler, emperyalistlerin Ortadoğu’da çizdiği sınırlar tarafından dışlanmış. Bunun sonucunda gün gelmiş yerinden yurdundan edilmiş, hapislere girmiş, işkence görmüş, çoluk çocuk demeden korunmasız insanlar vahşi çetelerin katliamlarına maruz kalmış, başlarına bombalar yağmış.
Şimdi Ortadoğu sınırlarının geleceği tartışılırken biri Kobanê’de, diğeri Gazze’de bir ölüm kalım mücadelesi verilmekte. Sınırların nasıl çizileceği bir yandan küresel devletler, diğer yandan bölgesel devletlerin yürüttükleri güç siyasetine karşı halkların nasıl bir mücadele geliştirdiğiyle belirlenecek. Her iki halk da bu süreçte henüz siyasi birliğini sağlayabilmiş değil.Yıllarca süren pazarlıklardan sonra, İsrail’in protestoları arasında Hamas’la el Fetih geçen ay beraber hükümet kurdu. Şimdi Gazze ağır bombardıman altındayken bu hükümetin ne kadar işleyebileceği şüpheli. Üstelik Gazze’de Hamas, Batı Şeria’da el Fetih halkın taleplerine cevap veremedikleri ve kötü yönetimlerini baskıcı bir şekilde ayakta tuttukları için halk desteğini giderek yitirmekteler. Filistin’de son başkanlık seçimi 2005’te, son genel seçim 2006’da yapılmıştı. Haziran 2014’ten sonra en az altı ay içinde bir genel seçim yapılması öngörülmüştü. Ama İsrail saldırıları, bu seçimin gerçekleşme olasılığını giderek düşürüyor.
Kürtler bu konjonktürde daha şanslı görünüyor. Seçimlerden sonra aylarca gecikmeye rağmen nihayet Güney’de hükümet kuruldu. Irak’ta IŞİD öncülüğündeki Sünni ayaklanması Maliki’yi zor durumda bırakırken, Barzani’nin elini güçlendirdi. Barzani, bağımsızlık ilanı için ABD ve Türkiye’nin pozisyonlarını dikkatle izlemekte. Kendisi Alman Die Welt gazetesine verdiği demeçte, bağımsızlık konusunda Türkiye’den aktif bir destek veya direniş beklemediğini söyledi. Şu anda Erdoğan’la görüşmek üzere Türkiye’de. İran’ın kendi kontrolündeki Bağdat’tan böyle bir ayrılmaya kesin karşı duracağı açık. Güney Kürdistan’ın bağımsızlığı konusunda en açık destek İran-ABD görüşmeleri ile Hamas ve el-Fetih ortak hükümetinin kurulmasından rahatsız olan İsrail Başbakanı Netanyahu’dan geldi. Fakat İsrail Dışişleri Bakanı Lieberman, Güney Kürdistan’ın bağımsızlığı için herhangi bir harekette bulunmadıklarını da belirtti. İsrail’in İran’ın Suriye ve Lübnan’daki nüfuzuna karşı, Güney Kürdistan’da puan toplamaya çalışması kendi çıkar tanımı açısından rasyonel bir hareket, ancak Kürtlerin bölgedeki kaderini belirleyecek gelişme şu anda Rojava’da yaşanıyor. Musul’u ele geçirmesiyle güç ve moralini arttıran IŞİD, Kobanê’de Kürt halkına ağır bir saldırı başlattı. Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi Başkanlığı Resmi Sözcüsü Ümit Sabah, PKK Yürütme Kurulu üyesi Murat Karayılan’ın Rojava’ya sahip çıkma çağrısına cevaben saldırılara karşı ellerinden geleni yapacaklarını açıkladı. Ancak bu desteğin ne olacağı hala meçhul. Güney’de Rojava’ya insani yardımı sağlayacak sınırlar hala kapalı. Büyük beklentilerle ilan edilen Kürt konferansı toplanabilmiş değil.
Son gelişmeler gösteriyor ki, 20. yüzyıl başında büyük devletlerin tasarladığı model artık işlememektedir. Kendi sınırları dışındaki çatışmalarda bilek güreşi yapan küresel ve bölgesel devletler ise çatışmaları militarize etmekte, bu süreçte kendileri de hızla silahlanmakta. Bu yarışın sürmesi halinde bölge devletlerinin giderek kontrolden çıkan bir ittifaklar sistemi içinden, vekalet savaşından bölgesel bir savaşa doğru yol alacaklarını tahmin etmek güç değildir. Bölge siyasetine devletlerin değil, halkların çıkarları açısından bakmak zamanı çoktan gelmiştir. Bölge halklarının barış talebi ancak filizlenen ve halkların eşitlik ve özgürlüğünü temel alan yeni bir siyaset tasavvuruyla mümkündür. Filistinliler ve Kürtlerin kaderi artık birbiriyle iç içe geçmiştir.