Hayalperestliğin acı faturası

19 Temmuz 2014 Cumartesi, 09:26

Osmanlı Devleti, İttihat ve Terakki tarafından cihan savaşına sokulduğunda yaklaşık 7,5 milyon kilometrekarelik bir alanda varlığını sürdürüyordu.


Balkanlar ve Ortadoğu, Osmanlı Devleti sınırları içindeydi. En önemlisi de 20. yüzyıla damgasını vuracak olan dünyanın en önemli petrol kaynakları Osmanlı Devleti’nin tasarrufu altındaydı. 1900’lü yılların başında çalkantılı zamanlarda Bâb-ı Âli baskını ile iktidarı ele geçiren İttihat ve Terakki Partisi’nin büyük hayalleri ve hülyaları olan genç bir üyesiydi Enver Paşa. Çok genç yaşta harbiye nazırı olduğunda Osmanlı’nın yine o eski parlak günlerine dönmesinin hayallerini kuruyordu. Osmanlı’nın Birinci Dünya Savaşı’nda Almanların yanında savaşa girmesinde büyük rol oynadı. Ona göre bu savaş Osmanlı’ya eski ihtişamını geri getirecekti.

Enver Paşa, ülke 1. Dünya Savaşı’na girdikten sonra harbiye nazırı olarak askeri harekâtın yönetimini eline aldı. 3. Ordu’nun Doğu Cephesi’nde Rus kuvvetlerine karşı giriştiği Sarıkamış Kış Harekâtı’nın komutanlığını üstlendi. Ocak 1915’te gerçekleşen harekâtta Osmanlı birlikleri büyük bir bozguna uğradı. Enver Paşa, ordunun komutasını bırakıp İstanbul’a döndü ve uzun süre İstanbul basınında Sarıkamış hakkında herhangi bir haber veya yayın yapılmasına izin vermedi.

Bildiğiniz gibi savaşın belki tek mağlubu Osmanlı Devleti oldu ve 7,5 milyon kilometrekarelik devlet, on kat küçülerek 750 bin kilometrekarelik bir devlete dönüştü. Her şeyden önemlisi de bundan sonra dünya ekonomisine yön verecek olan petrolün kontrolü başkalarına geçti. Savaşa girerken her şeye rağmen dünyanın en güçlü beş altı ülkesinden birisi olan Osmanlı gitmiş, dünyada kimsenin denklemde bir yere koymadığı Türkiye gelmişti. Evet; kuşkusuz Enver Paşa bir vatanperverdi, iyi şeyler yapmak Osmanlı’yı o parlak günlerine yeniden döndürmek istiyordu. Ama rasyonel değildi, gerçeklerden çok, hayallerin dünyasında yaşıyordu. Bu hayalcilik bize çok ama çok pahalıya mal oldu.

Tam yüz yıl sonra Türkiye yine ham hayal politikaların ağır faturalarını ödüyor. Yeni Osmanlı olarak çıktığımız Dimyat yolunda evdeki bulgurdan olmak üzereyiz. Büyük bozgunda zafer rüyaları görmemiz de gerçekleri değiştirmeyecek.

Kuşkusuz Türkiye, Ortadoğu’da tarihi müktesebatı olan, yüzlerce yıl bu bölgedeki bütün etnik ve dini toplulukları bir çatı altında tutmuş, onlara yöneticilik yapmış dolayısıyla iyi ve kötü hatıraları bulunan bir ülke. Bu yüzden yakın komşularla ilişkileri kurgularken bu tarihi müktesebatı hiçbir zaman göz ardı etmememiz gerekirdi. Nitekim biz etsek de onların ve dünya devletlerinin etmediği ayan beyan ortada.

‘One Minute’ten başka yaslanacak bir güç olmadan Ortadoğu’yu hizaya getirmenin mümkün olmadığını hep birlikte görüyoruz. Bağıra bağıra ‘yeni Osmanlı’yız diye çıktığımız yolda ne Suriye’ye nizamat verebildik, ne Mısır’da bizim istediğimiz politikalar uygulanıyor. Ne Gazze’de zulmün önüne geçebiliyoruz, ne Musul konsolosumuz ve çalışanlarını IŞİD’in elinden kurtarabiliyoruz. Aylardır rehin tutuluyorlar bizim edebildiğimiz tek laf yok. Irak parçalandı parçalanacak! Üstelik Irak’ın parçalanmasının Türkiye’ye doğru uzanmayacağını kim söyleyebilir? Biz -yapıp etsek- bile ortalıkta görünmememiz gereken bir coğrafyada, yapmadığımız şeylerin bile davulunu çalmanın acı faturasını ödüyoruz.

20. yüzyılın en önemli hammaddesinin çıkartıldığı ve bütün kadim dinlerin merkezi olan bu coğrafya, bizim hesap edemediğimiz kadar komplike bir yapıya sahip. Bu gerçeği acı tecrübelerle öğreniyoruz. Yaptığımız bir hayalcilik bizi Ortadoğu’dan 100 sene ayrı koydu. İnşallah bugünkü hayalciliğimiz de bize 100 seneye mal olmaz.

Kaynak : Mehmet Kamış/zAMAN