Yönlendirilmedi, yanlış yönetti

15 Ağustos 2013 Perşembe, 08:26

Kadri Gürsel /Milliyet

AKP Milletvekili Prof. Dr. İdris Bal’ın başkanlığını yaptığı “Avrasya Global Araştırmalar Merkezi” tarafından “Taksim Olayları Analizi” adı altında yayımlanan rapordaki anahtar cümle şu:
“Başbakan yanlış yönlendirilmiş, bu böyle olmasa bile kamuoyuna yansıdığı kadarıyla krizin damardan tarafı haline getirilmiştir.”
Devamında da “Bu bir stratejik hata olmuştur” deniliyor.
Rapordaki gayretin özü, iktidarın Gezi’ye verdiği tepkideki büyük yanlışlardan bazılarının kabulü, ancak Başbakan Erdoğan’ın kastedilen “stratejik hata”daki sorumluluğunu en aza ve mümkünse sıfıra indirme çabasıdır.
Bir an için İdris Bal’ın bu rapordan değindiğimiz doğrultuda tam sonuç aldığını varsayalım... Bunun bile Erdoğan’a ağır bir maliyeti olacaktır. Çünkü stratejik hatanın sorumluluğundan kurtarılmak istenen Erdoğan bu kez “yönlendirilmeye müsait lider” durumuna düşürülmektedir.
İdris Bal mutlak muktedir tek adamla özdeş bir partinin ve onun iktidarının mensubu. Gezi bahsinde iktidarının sergilediği vahameti eleştirirken “Lider iyi çevresi kötü” klişesinden medet umması bu bakımdan normal karşılanabilir. Ama Gezi’deki iktidar vebali ve bunun İdris Bal’a yüklediği açmaz o kadar büyük ki lideri bu badireden hasarsız çıkarmak görüldüğü gibi mümkün olamıyor.
Bizim işimiz ise İdris Bal’ın raporunu lideri koruma hesabıyla şekillenmiş söylemlerden arındırarak, metinde yer alan Gezi olaylarıyla ilgili ikrar ve eleştirileri çıplak halleriyle göstermek.
İdris Bal mealen ve özetle şunları söylüyor:
Bir: Taksim’de saygıdeğer bir duyarlılıkla ve barışçıl bir amaçla başlayan protestoya sert müdahalede bulunulmasa ve bu insanlarla diyaloğa geçilseydi, olaylar önce Başbakan’a, ikinci derecede ise hükümete yönelik genel bir hoşnutsuzluk ve tepki halinde ülkenin çoğu yerine yayılmaz ve devam etmezdi.
İki: Birinci sınıf bir demokrasi olsaydık Taksim gibi halka mal olmuş bir mekanla ilgili bir proje önce halka danışılır, halkın onayı alınarak gerçekleştirilirdi. Taksim’de alternatif projeler oluşturulmalı ya da bu alternatifler halka sorulmalıydı. Topçu Kışlası projesi halka mal edilmemiştir.
Üç: Bir demokraside yerel projeler yerel halkla dayanışma ve danışma içerisinde, yerel yönetimler tarafından formüle edilir ve uygulanır. Taksim projesinin sahibi öncelikle Beyoğlu Belediyesi ve ikinci derecede Büyükşehir Belediyesi olsa idi kriz çıktığında Başbakan bunun birinci tarafı olmaz, ancak krizi çözmek için devreye girerdi. Başbakan yanlış yönlendirilmiş, krizin doğrudan tarafı haline getirilmiştir.
Dört: Gezi olaylarına Başbakan’ın fiil ve söylemiyle gösterdiği tepkinin Batı’da yarattığı olumsuz reaksiyona kızmak yerine önce kendimize kızalım. “Çünkü bu bizim kendimizi Amerika’daki Avrupa’daki Ermeni lobisi kadar, Rum lobisi kadar, hatta ve hatta PKK lobisi kadar bu insanlara anlatamadığımızın göstergesidir.”
İdris Bal, “Kendimizi anlatamıyoruz” derken zımnen, Başbakan’ın “Gezi’nin arkasında faiz lobisi ve Türkiye’nin güçlenmesini istemeyenlerin uluslararası komplosu var” şeklindeki Batı karşıtı söylemini işaret ediyor.
İdris Bal’ın bir, iki ve üçüncü maddelerde özetlediğim ikrar ve eleştirilerine konu olan durumların esas kaynağı ve nedeni bizatihi Başbakan Erdoğan’ın dünya görüşü, siyaset etme ve ülkeyi yönetme anlayışıdır.
Birincisinde, Başbakan 31 Mayıs’a kadar bütün toplumsal muhalefet eylemlerini nasıl bastırdıysa, Gezi’de de bildiğini okumuş ama bu kez bir toplumsal patlamaya neden olmuştur.
İkinci hususta ise Başbakan, Taksim’e kendi ideolojisinin ve siyasi mirasının kişisel damgasını dilediği gibi ve silinmeyecek biçimde vurmak istediği için bütün katılımcı süreçleri elinin tersiyle itmiştir.
Üçüncüsünde, Başbakan diğer birçok yerel iktidar alanı gibi İstanbul’un belediye başkanlığını da kendi uhdesinde gördüğünden, Taksim projesinde başından itibaren tek karar verici olarak davranmıştır. İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş’ı, Başbakan’ın kendi üzerindeki mutlak otoritesine meydan okumadı ve projenin sahibi olamadı diye suçlamak haksızlıktır.
İdris Bal’ın raporu 31 Mayıs’tan sonra hiçbir şeyin eskisi gibi olmayacağını söyleyenleri bir kez daha haklı çıkarmıştır.