15’er bin dolar ödül alan 6 genç bilim kadınıyla keyifli bir sohbet

29 Nisan 2012 Pazar, 10:01

Meral Tamer/Milliyet

Gazeteciliğin en keyifli yanlarından biri de, size her gün bambaşka alanlarda yeni pencereler açabilmesidir; hele benim gibi meslekte 38 yılı geride bırakmışsanız...
2 gün önce dünya çapındaki sanatçımız Kutluğ Ataman’la İstanbul Kültür Sanat Vakfı İKSV’nin ev sahipliğindeki öğle yemeğinde, kendi gönlümüze göre bir “gökyüzü” yaratmak üzerine harikulade bir fikir jimnastiği yapmıştık (bakınız 27 nisan günkü yazım). Aradan 48 saat geçmeden, bu kez pırıl pırıl 6 genç bilim kadınıyla, yine öğle üzeri L’Oreal Türkiye’nin ev sahipliğinde bir yemek masasının etrafında, onları ödüle götüren çalışmalarını konuştuk. Benim açımdan çok heyecan verici bir buluşmaydı.
Sürekli okurlarım bilirler. Bendeniz şirketlerin kurumsal sosyal sorumluluk adı altında yürüttükleri projelerden pek hazzetmem; zira büyük çoğunluğu buram buram reklam kokar. L’Oreal Türkiye’nin UNESCO ve Türkiye Bilimler Akademisi TÜBA ile birlikte 12 yıldır 40 yaşın altındaki bilim kadınlarımızı teşvik için koyduğu bu ödül ise hayli farklı. Her birine verilen 15’er bin dolardan toplam 90 bin dolarlık ödülün firmaya herhangi bir geri dönüşü yok. Ödüllendirilen araştırmalardan kozmetik dünyasının yararlanması da söz konusu değil. Araştırmaları anlattığımda ne demek istediğimi daha iyi anlayacaksınız.

Kanser tedavisinde...
Koç Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik bölümünden Yar. Doç. Dr. Nurhan Özlü dokularımızdaki yapışık hücrelerden bazılarının, bölünme sırasında neden yapışma ve bağlanma özelliklerini kaybederek, metastaz yapan yuvarlak kanser hücreleri haline geldiklerini araştırıyor. Koç’tan önce 5 yıl Harvard Üniversitesi’nde çalışan 33 yaşındaki Özlü, kanser tedavisine ışık tutabilecek bu çalışmasında hücre yapışmasında rol oynayan protein ailesinin, hücre bölünmesindeki rolünü araştırıyor.

İdrar tutamamaya çözüm
Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi’nden Doç. Dr. Nezahat Tuğba Kandilci, yaşlanmaya bağlı idrar tutamama halinin altında yatan moleküler mekanizmaların aydınlatılması ve yeni tedavi stratejilerinin geliştirilmesi için çalışıyor. Bilimsel çalışmalarını 16 yıldır Oxford Üniversitesi ile koordineli olarak yürüten 36 yaşındaki Kandilci, özellikle kadınlar için yaşlılıkta karşılaşılan en önemli sorunlardan birine çözüm arıyor.
Günümüz teknolojisinde yeni malzeme elde etmenin ne denli önemli olduğunu hatırlatan Bilkent Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik bölümünden 33 yaşındaki Yar. Doç. Dr. Ayşe Begüm Tekinay, yaşlıların yanı sıra sporculara da oh dedirtecek bir konuda çalışıyor: Kıkırdak. Tekinay’ın araştırması, kendini tamir etme kabiliyeti çok kısıtlı bir doku olan kıkırdağın rejenerasyonunu sağlayacak biyolojik özelliklerin belirlenmesini hedefliyor.
Sabancı Üniversitesi Fizik Mühendisliği bölümünden Yar. Doç. Dr. Gözde İnce’nin araştırması, polimer nanotüpler üretmek suretiyle, ilacın vücut içindeki kontrollü salınımını sağlamayı ve hastalıkların tanımlanması amaçlı virüslerin ayrıştırılmasını hedefliyor.
6 bilim kadınından en genci olan Marmara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi’nden Yar. Doç. Dr. Betül Çatalgöl ise cilt yaşlanmasında ısı şok proteinlerinin rolünü araştırıyor.

3-4 ay malzeme beklenir mi?
Yeditepe Üniversitesi Kimya Mühendisliği bölümünden Doç. Dr. Seyda Malta ise polimerlere, manyetik özellikte nanoparçacık katarak, dışarıdan uygulanacak manyetik alanla polimeri içindeki nanoparçacıkların görüntülenmesi için çalışıyor.
Boğaziçi kökenli Doç. Malta, bu tür araştırmaların Kâbe’si sayılan MİT’de 3 yıl çalışmış. Oradaki olanaklarla karşılaştırdığında, Türkiye’de araştırma yapanların malzeme temininde 3-4 ay beklemek zorunda olmalarını, araştırmaların önünü tıkayan büyük bir engel olarak niteliyor. Son hükümette ilk kez Bilim ve Teknoloji Bakanlığı kurulduğu ve Ar-Ge’ye büyük önem verildiği halde “Hâlâ mı zor” diye sorduğumda 6 bilim kadınının tümü, eskiye oranla hiçbir değişiklik olmadığını belirtiyor.