Kurtuluşun çocukları

24 Nisan 2012 Salı, 08:08

Güneri Cıvaoğlu /Milliyet

YIL 1921... Genç adam, ABD İstanbul Büyükelçiliği’nde üçüncü kâtiptir.
Mustafa Kemal’i ve Ankara’daki milli hareketi merak etmektedir.
İstanbul’dan Samsun’a geçer.
Çok zorlu bir yolculuk yaparak Ankara’ya gelir.
Mustafa Kemal ile mülakat yapan ilk gazetecilerden biridir.
1000 dolayında fotoğraf çekmiştir.
O sıralarda ABD ve Avrupa’nın gözünde Mustafa Kemal ve milli mücadele hareketini yapanlar “isyancı eşkıyaydılar.”
Genç adam Mustafa Kemal ile mülakatını, Millet Meclisi’nde yapılan toplantılardan gözlemlerini, dönüşünde “Public Ledger” adlı dergide yayımlamıştı.
Haberlerinden birinde şöyle yazmış:
“Ve o kadar çaba sarf etti ki tarih, Mustafa Kemal Paşa’yı yeni Türk devletinin kurucusu olarak tanıyacaktır.”
Önemli bir ayrıntıyı yansıtayım.
Bunu 1922’de Türk birliklerinin Ege denizine zafer ilerleyişi yapmasından sonra değil, 1921’de kuvvetlerini Yunan orduları karşısında geri çekerken yazmıştı.
Dikkat çekici bu öngörünün altı çizilmelidir.
Genç adamın ismi Clarence K. Streit’ti.
Kurtuluş savaşı veren Anadolu’dan izlenimlerini, gözlemlerini, fotoğraflarını içeren kitap yeni yayımlandı.
İsteği/vasiyeti “kitabının sadece İngilizce değil Türkçe de yayımlanmasıydı.”
Dikkatimi çeken birkaç fotoğrafı sunuyorum.
Bunlardan ikisi Kurtuluş Savaşı’nın “çocuk askerleri...”
12 yaşlarındalar.
Ancak...
Yazara göre yaptıkları işin ciddiyetinin bilincindeler.
Yunan askerleriyle çatışmalara girmişler.
Çocuk yaşta olgunlaşmışlar.
Adları Cemal ve Çavuş Osman...
Osman daha o yaşta çavuş rütbesi almış.
Önce Yunan’a karşı Çerkez Ethem’in birliklerinde yer almış ve çatışmalara girmişler.
Sonra Ankara’nın düzenli orduları safına geçmişler.
Birkaçı daha ileri yaşlarında Mustafa Kemal’i koruyan birliğe seçilmiş.
23 Nisan askerleri değil gerçek milli mücadele savaşçıları onlar.
Yazar 1925 yılına kadar Türkiye’de kalmış.
Sayısız fotoğraf çekmiş.
Eskişehir’de ilkokul öğrencisi kız ve erkek çocuklarının vals yaptıklarını gösteren fotoğraf bunlardan bir seçme.
Bakın ne yazmış:
Ziyaret ettiğim okullar arasında en ilginçleri ilkokullardı.
Beş erkek ve kız oldukça zor bir dans sergilediler ve hep birden şarkı söylediler.
Hem adımlar hem de müzik Avrupalıydı ve dans erkeklerle kızların çift olup vals yapmasıyla sona erdi!
Ve valsin oldukça iyi olduğunu ekleyebilirim.
O kadar hayran kalmıştım ve zarif manzara o kadar hoşuma gitmişti ki resim çekmek için valsi baştan almalarını rica ettim.
Toplandılar ama küçük bir kız partneri olan erkek çocuğunu başta bulamadı ve sızlanarak “Ama kavalyem nerde” diye sordu.
Tam o anda küçük bir çocuk ortaya çıktı, kolunu şık bir edayla ve çok doğal bir biçimde uzattı.
“Buradayım hanımım.”
....................
İşte 23 Nisan...
Atatürk çocukları...
Yorumu fotoğrafların kendisi