Anayasa Mahkemesi’nden Köşk Yasası’na kısmi iptal kararı çıkması, gündeme bomba gibi düştü. Gül’ün görev süresi için “7 yıl” a hükmeden mahkeme, 2. kez seçime de onay verince iktidar ve muhalefetten tepki yağdı...
Tartışılan kararlar...
CHP’nin Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu ile ilgili iptal başvurusunu değerlendiren Yüksek Mahkeme, churbaşkanlarının 2 kez seçilememeleriyle ilgili düzenlemeyi iptal etti. Mahkeme, Gül’ün görev süresini 7 yıl olarak belirleyen yasa hükmünü de oy çokluğuyla anayasaya aykırı bulmadı.
“7 yıl” a 4 karşı oy
Gül’ün görev süresinin 7 yıl olacağına ilişkin hükmün iptal isteminin reddi kararına Fulya Kantarcıoğlu, Mehmet Erten, Osman Paksüt ve Zehra Ayla Perktaş karşı oy kullandı. İptal istenen diğer hükümler oybirliğiyle reddedildi. Gül 2. kez seçilirse görev süresi de 5 yıl olacak.
Artık rencide etmez
Anayasa Mahkemesi kararı, bekleyen gazetecilere Genel Sekreter Yardımcısı Ahmet Kırtepe tarafından dağıtılırken akıllara, yasa sonrası Gül’ün yaptığı yorum geldi. Gül, yasanın çıktığı günlerde yakın çevresine, “2. kez aday olamaz maddesi rencide edici” değerlendirmesi yapmıştı. ‰ 9’da
NE DEDİLER...
Değerlendirmem uygun değil
Cemil Çiçek: Bu bir yargı kararı. Uyulması gereken bir karar. Meseleye öyle bakmak lazım. Bir tek kişiyi ilgilendiriyor bana kalırsa. Ona da değerlendirme yapmam uygun olmaz.
İktidar kanadı karıştı...
İsabetli bir karar
Beşir Atalay: Anayasa Mahkemesi’nin verdiği kararı olumlu buluyorum. Farklı bir karar çıkması Türkiye’yi zora sokardı. İyi düşünülmüş ve isabetli bir karar olarak görüyorum.
Tutarsız karar
Nurettin Canikli: “Hem 7 yıl görev yapıp hem de yeniden aday olabilme kararı tutarsızlık içeriyor. Burada biri eski birisi yeni kural var. Bu yönüyle dikkat çekici. Gerekçeli kararı görmek lazım.
CHP’den sert yorumlar...
Anayasa ihlal edildi
Emine Ülker Tarhan: Bu kararla Mahkeme, anayasanın artık yasayla değiştirilebilmesinin yolunu açmıştır. Bizzat onu koruması gereken mahkeme eliyle anayasa ihlal edildi.
Mahkeme prestij kaybetti
Akif Hamzaçebi: Anayasa Mahkemesi, yasayla anayasanın değiştirilmesine onay vererek, kendisini büyük bir tartışmanın içine soktu. Prestiji, güvenilirliği tartışılır hale geldi.
MHP’den bombardıman...
Anayasa çiğnendi
Devlet Bahçeli: Anayasa Mahkemesi’nin verdiği kararın tutarlılık, objektiflik ve adaletle bağdaşır ve izah edilebilir hiçbir tarafı yok. Bu, Anayasa’nın çiğnenmesinden başka anlam taşımaz.
Meclis iradesini geçti
Oktay Vural: Mahkeme doğrudan TBMM iradesinin önüne geçiyor. Anlaşılan o ki Anayasa Mahkemesi, AKP’de Cumhurbaşkanı eksenindeki pazarlıkların dengesini oluşturmak istedi.
Anayasa Mahkemesi’nden Köşk yasasına kısmi iptal
CHP’nin Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu’yla ilgili başvurusunu değerlendiren Yüksek Mahkeme, Cumhurbaşkanlarının 2 kez seçileme-meleriyle ilgili düzenlemeyi iptal etti.
Anayasa Mahkemesi, 6271 sayılı Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu’nun geçici 1. maddesindeki, 31 Mayıs 2007 tarihli 5678 sayılı Anayasa Değişikliği Kanunu’nun yürürlüğe girdiği tarihten önce seçilen Cumhurbaşkanlarının, iki defa seçilememelerine ilişkin düzenlemeyi oybirliğiyle iptal etti. Yüksek Mahkeme, Abdullah Gül’ün görev süresini 7 yıl olarak belirleyen yasa hükmünü, oyçokluğuyla Anayasa’ya aykırı bulmadı.
7 yıla 4 karşı oy
Anayasa Mahkemesi, CHP’nin Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu’nun bazı hükümlerini iptali istemiyle açtığı davayı esastan karara bağladı. Heyet, 09.30’da başlayan toplantısını saat 14.30’da bitirdi. Yüksek Mahkeme, kanunun bazı hükümlerinin iptali ve yürürlüğünün durdurulması istemiyle açılan davada, geçici 1. maddenin ikinci fıkrasındaki, “31 Mayıs 2007 tarihli ve 5678 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce seçilen Cumhurbaşkanları, iki defa seçilememeleri kuralı dahil, Anayasa’nın değişiklik öncesi hükümlerine tabidir” ibaresini iptal etti. Heyet, “Onbirinci Cumhurbaşkanının görev süresi yedi yıldır” hükmünün de aralarında bulunduğu diğer düzenlemelerin iptal istemlerini ise reddetti. Gül’ün görev süresinin 7 yıl olacağına ilişkin hükmün iptal isteminin reddi kararına üyeler Fulya Kantarcıoğlu, Mehmet Erten, Osman Paksüt ve Zehra Ayla Perktaş karşı oy kullandı.
Zamanında yapılacak
CHP’nin iptalini istediği diğer hükümler oybirliğiyle reddedilirken, “seçimin geri bırakılması” başlıklı 5. maddesinin iptali isteminin reddine üye Osman Paksüt’ün karşı oyuyla karar verildi. Yüksek Mahkeme’nin karar tutanağı Anayasa Mahkemesi önünde bekleyen gazetecilere, Genel Sekreter Yardımcısı Ahmet Kırtepe tarafından dağıtıldı.
“Rencide edici” demişti
Anayasa Mahkemesi’nin kararının ardından 2. kez Cumhurbaşkanlığına aday olma yolu açılan Abdullah Gül, yasanın çıktığı günlerde yakın çevresine “İkinci kez aday olamaz maddesi rencide edici” demişti.
Karar Anayasa’ya aykırı
MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, Anayasa Mahkemesi’nin, Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu’nun kısmi iptaliyle ilgili kararını anayasa aykırı olarak değerlendirdi. Yazılı bir açıklama yapan Bahçeli, Gül’ün görev süresinin yedi yıl olarak kesinleştiğini ve önümüzdeki Cumhurbaşkanlığı seçiminde bir kez daha aday olmasının önünün açıldığını ifade etti. Anayasa Mahkemesi’nin kararının yürürlükteki Anayasa’ya açıkça aykırılık teşkil ettiğini öne süren Bahçeli, şu görüşlere yer verdi: “Cumhurbaşkanlığı görev süresinin ’5+5’yıl olarak tayin edilmesine rağmen, Anayasa Mahkemesi’nin verdiği kararın tutarlılıkla, objektiflikle ve adaletle bağdaşır ve izah edilebilir hiçbir tarafı görülmemiştir. Anayasa’da açık ifadesi bulunan ve tartışma götürmez bir şekilde net olan Cumhurbaşkanlığı görev süresini sulandırmak, siyasi ve keyfi yorumlarla yeni içtihat oluşturmak en başta Anayasa’nın çiğnenmesinden başka bir anlama gelmemiştir. Partimiz onbirinci Cumhurbaşkanı Sayın Abdullah Gül’ün görev süresinin beş yılla sınırlı olduğuna inanmaktadır. Ne var ki, Sayın Gül’ün eski mevzuata göre belirlenen yedi yıllık görev süresinin devamı ve üstelik bu görevini tamamladıktan sonra tekrar aday olabilme imkanına kavuşması Anayasa Mahkemesi’nin telkin ve yönlendirmelere ne kadar açık olduğunu da kanıtlamıştır. Bundan sonra Başbakan Erdoğan ile Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün siyasi rakip olmaları kaçınılmaz bir gerçek olarak ortaya çıkacaktır.”
Hukukun üstünlüğüne darbe
Bahçeli, Gül’ün uluslararası bir göreve getirilme çabalarının da şimdilik sonuçsuz kalacağını iddia ederek, şöyle devam etti: “Anayasa Mahkemesi verdiği kararla, AKP’nin tekerine taş koyduğu gibi, hukukun güvenirliğine de kalıcı bir darbe vurmuştur. Elbette aziz milletimiz bu tezgah altı ilişkileri görmekte ve devleti aile şirketine çevirme arayışında olan sinsi niyetleri ibretle izlemektedir. Şüphesiz Anayasa Mahkemesi’nin verdiği bu kararın düzeltmesini, büyük Türk milleti, gelecek Cumhurbaşkanlığı seçiminde yerine getirecek ve devletin en yüksek makamıyla ilgili hesap yapanları mutlaka sükutu hayale uğratacaktır.”
Koruma makamı ihlal etti
CHP Grup Başkanvekili Emine Ülker Tarhan, yaptığı yazılı açıklamayla Anayasa Mahkemesi’nin Cumhurbaşkanlığı Seçimiyle ilgili verdiği karadı değerlendirdi. Anayasa Mahkemesi’nce bir kez daha hukukun değil başka dinamiklerin etkili olduğu karar verilmesinin tercih edildiğini savunan Tarhan, bu kararla Anayasa’nın bizzat Anayasa Mahkemesi tarafından ihlal edildiğini öne sürdü. Tarhan, şu görüşlere yer verdi: “Davaya konu ana sorun, öncelikle anayasanın yasayla değiştirilip değiştirilemeyeceğine ilişkin olup, bu kararla mahkeme anayasanın artık yasayla değiştirilebilmesinin yolunu açmıştır. Bu da anayasa hükümlerini, buna değiştirilemez hükümleri de dahil, değiştiren bir yasanın dahi Anayasa Mahkemesi tarafından onay göreceği yolundaki endişelerimizi arttırmıştır. Yargının alabildiğince siyasallaştığı ve hukuksal değil başka tür hesapların yapıldığı bir dönemde karar sürpriz değildir. Ancak bazı konularda anayasa değişikliğine dahi gerek bırakmayan fiili bir yol oluşturduğu ve bu yolla anayasanın bizzat onu koruması gereken mahkemesi eliyle ihlal edildiği açıktır.” İkinci sorunun cumhurbaşkanının görev süresine ilişkin olduğunu kaydeden
Tarhan, “Bu sorunun statü hukukuna göre çözülmesi gerekirken, bir bütün olarak eski ya da yeni statü hukukunun geçerli olması yolunda iki olasılık söz konusuyken bu yola hiç girilmemiştir” ifadesini kullandı. Tarhan, “karma ve siyasi bir bakış açısıyla yine hukukun dışında başka faktörlerle ve kişiler üzerinden değerlendirme yapıldığını” öne sürerek, “Bu arada hukuk bir kez daha katledilmiştir” görüşünü savundu.
Aksi, Türkiye’yi zora sokardı
Başbakan Yardımcısı Beşir Atalay, Anayasa Mahkemesi’nin kararını Kalecik Barajı’nın temel atma töreni sonrasında değerlendirdi. “Anayasa Mahkemesi’nin kararı hayırlı olsun diyorum. Ben de 7 yıl olarak düşünüyordum” diyen Atalay, şunları kaydetti: “Yani, zaten kanun öyle çıktı, 7 yıl olarak çıkardık. Dolayısıyla Anayasa Mahkemesi’nin verdiği kararı olumlu buluyorum. Farklı bir karar çıkması Türkiye’yi zora sokardı. Şu anda haziran ayının ortasındayız. Eğer aksi bir karar çıksaydı ağustos ayının ortasında cumhurbaşkanlığı seçimi yapılması gerekiyordu. Bunun ne kadar Türkiye için sorun olacağını görüyorsunuz. Zaten anayasa mahkemeleri bu tür hukuk kararları vermezler. Ülkenin diğer toplumsal, siyasi şartlarını da gözetirler. Dolayısıyla bu kararı iyi düşünülmüş, isabetli bir karar olarak görüyorum.”
TBMM iradesinin önüne geçti
MHP Grup Başkanvekili Oktay Vural, Anayasa Mahkemesi’nin şöyle değerlendirdi: “Anayasa Mahkemesi Doğrudan doğruya TBMM iradesinin önüne geçiyor. Bizim böyle irademiz var mı? TBMM’nin böyle bir iradesi var mı?. Anlaşılan o ki Anayasa Mahkemesi, AKP içerisinde Cumhurbaşkanı ekseninde yürütülen bir takım pazarlıkların dengesini oluşturmak istedi. Bu pazarlıklar devam ediyor. Sayın Cumhurbaşkanı’nın görev süresi yine bir tartışmalı noktaya çekildi. Biz Cumhurbaşkanı’nın görev süresinin 5 yıl ve iki dönem olduğuna ilişkin Anayasa hükmünün uygulanması gerektiğini düşünüyorduk. Ancak ’eklektik ve ucube’bir karar çıktı.”
Prestijini tartışmalı hale getirdi
CHP Grup Başkanvekili Akif Hamzaçebi, Anayasa Mahkemesi’nin kararıyla ilgili şunları söyledi: “Anayasa Mahkemesi, bu kararıyla, yasayla anayasa değiştirilebilmesine onay verdi. Bu Anayasa Mahkemesi’ne yakışmamıştır. Mahkeme, doğru karar vermemiştir. Gül’ün görev süresinin 7 yıl olmasına ilişkin karar oyçokluğuyla alınmıştır. Anayasa Mahkemesi, yasayla anayasanın değiştirilmesine onay vererek, kendisini büyük bir tartışmanın içine sokmuş, prestiji, güvenirliği tartışılır bir konuma gelmiştir. Anayasa, temel, kurucu normdur. Temel, kurucu normda değişikliğe gidilmişse, cumhurbaşkanı bir memur olarak değerlendirilemez; anayasa hukuku, asli kurucu irade, kuralı değiştirmiştir. Dolayısıyla Anayasa Mahkemesi’nin bu kararını doğru bir karar olarak görmüyoruz.”
Rakip olması önemli değil
AKP Grup Başkanvekili Nurettin Canikli’nin Anayasa Mahkemesi kararına tepkisi şöyle: “Hem 7 yıl görev yapıp hem de yeniden aday olabilme kararı tutarsızlık içeriyor. Burada biri eski birisi yeni kural var. Bu yönüyle dikkat çekici. Gerekçeli kararı görmek lazım. Kararda 7 yıl eski kural, yeniden seçilebilir yeni kural. Kararın sıkıntı doğuracağını düşünmüyoruz. Getirirken amacımız, hukuki olarak buna inandığımız ve böyle olması gerektiğine inandığımız için kanun çıktı. Bunun sorun çıkaracağını düşünmüyoruz. Başbakanımızın 2014’te adaylık konusunda takdiri olursa, karşısında kimin olup olmadığının çok önemi yok.”
Raportörün kararıyla aynı
AKP Genel Başkan Yardımcısı Salih Kapusuz kararın hayırlı olmasını dileyerek, şöyle dedi: “Yüce mahkeme bir karar verdi. Raportör de bunu daha önce kamuoyuna açıklamıştı. O doğrultuda bir karar çıktı. En son Meclis tarafından seçilen Cumhurbaşkanı Sayın Gül oldu. Sayın Gül Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin 7 yıllığına seçtiği, görevlendirdiği cumhurbaşkanıdır. Bundan sonra cumhurbaşkanını halk seçecektir. O zaman ki yürürlükteki anayasamızın hükmü de buydu. Bu doğrultuda alınmış bir karardır. Bu karar beklenen bir şeydi. Memleketimiz ve milletimiz için hayırlı olsun.”
Yargı kararına saygı gerekir
TBMM Başkanı Cemil Çiçek, Anayasa Mahkemesi’nin kararını Bişkek’te değerlendirdi: “Bu bir yargı kararıdır. Uyulması gereken bir karardır. Meseleye öyle bakmak lazım. Şu an Türkiye içinde bana göre çok tartışılabilecek bir yanı da yoktur. Ne Cumhurbaşkanlığı sorunu var ne de süreyle ilgili bir durum var. Herkes çıkan yasayı özü itibariyle benimsemiş durumda. Geri kalanı adaylıkla ilgili konudur. O da bir tek kişiyi ilgilendiriyor zaten bana kalırsa... Daha önceki yasaya göre 4 sayın cumhurbaşkanımız var. 3’ünün özel durumları nedeniyle zaten bir değerlendirme yapmaya gerek yok. 4’üncüsü için de benim değerlendirme yapmam uygun olmaz.”
Beklentimiz 5+5 idi
CHP İstanbul Milletvekili Gürsel Tekin Anayasa Mahkemesi’nin kararını bir TV programına telefonla bağlanarak değerlendirdi: “Çok sürpriz bir karar olmadı. Ankara kulislerinde zaman zaman konuşulan bir senaryoydu. Biz kararın tamamının iptalini bekliyorduk. Doğrusu hukukçular tekrar bunları konuşacaklardır. Anayasa Mahkemesinde bu davanın görüşüldüğü bir ortamda, iktidarın başkanlık sistemi tartışmaları açmasında ki neden de buydu aslında. Hayırlı olsun.”
Sonucu anlamaz imkansız
MHP Genel Başkan Yardımcısı Faruk Bal, Anayasa Mahkemesi’nin kararını yargısal aktivist bir hareket olarak yorumladı. Bal şunları söyledi: “Anayasa Mahkemesi yargısal aktivist bir hareketle yasayı değiştirmiştir. Azami 10 yıl olması olan görev süresini 12 yıla çıkarmıştır. Bu kararı neden verdi? Bu sonucu anlamak mümkün değildir. Anayasa Mahkemesi’nin, cumhurbaşkanına fazldan 2 yıl süre veren kararını yargısal aktivizm olarak değerlendiriyoruz
|