Binnaz Toprak'ın 'Mimar Sinan Çadırkenti' (Van) izlenimleri

28 Mart 2012 Çarşamba, 10:07

Kürşat Bumin /Yeni Şafak

CHP milletvekili Binnaz Toprak'ın ( CHP tarafından ısrarla aday listesine yerleştirilen ancak sonra ne hikmetse yine CHP tarafından \'kamusal alan\'dan çekilen öğretim üyesi yani!) iki hafta kadar önce Radikal gazatesinde yayımlanan gezi notlarından söz etmeye –nihayet- bugün sıra gelebildi ancak. Binnaz Toprak, bu notlarında bize Van depremzedelerinin hayatlarını hangi koşullarda sürdürdüğünü anlatıyordu. Bu notlar aynı zamanda deprem sonrası toplum (ya da günlerde sıkça tekrarlandığı gibi \'millet\') olarak yardımına koştuğumuz depremzedelerin –varlığını sürdüren az sayıdaki insani yardım gruplarının dışında- nasıl bir yoksunluk ve yoksulluğa terkedildiklerinin hikayesiydi.

Binnaz Toprak'ın bu mutlaka okunması gerektiğini düşündüğıüm Van izlenimlerinin özellikle bazı bölümlerini araya hemen hemen hiç girmeden olduğu gibi aktarmakla yetineceğim bugün. Ama önce, şu küçük soruyu sormazsam olmaz:

Söyler misiniz, Van'daki çadırkentler içinde en yoğun nüfusu (3520) barındıran 442 çadırdan oluşan bir \'kent\'e \'Mimar Sinan Çadırkenti\' adını vermek fikri hangi yaratıcı idarecinin aklından çıktı? Bu \'yaratıcılık\' gerçekten şöyle böyle bir şey değil. Bu olsa olsa \'Çılgın Türkler\' serisinin \'Çılkın Türkler Kıbrıs'ta\' versiyonun bir devamı olarak \'Çılgın Türkler Van'da\' adıyla anılabilecek bir çılgınlıktır! Sen git, çamur ve rutubet içinde, susuz, tuvaletlerini bok götüren 442 yazlık çadırdan oluşan bir uç mahrumiyet alanına \'Mimar Sinan Çadırkenti\' adını ver! Bu alanın isim babası Mimar Sinan ile mi, yoksa \'Koca Sinan\'ın adını taşıyan bu viraneye sığınmak zorunda kalanlarla mı kafa bulmaktadır?

Benzer örnekleri muhakkak ki sizler de hatırlıyşorsunuzdur. Olmayacak yerlere olmayacak adlar-isimler vermek de \'Çılgın Türkler\'e mahsus bir alışkanlık. Bu çerçeveye sokulucak örnekler o kadar çok ki, saymakla bitmez.. Sen tut mesela, adını bir \'üst geçit\'e vererek Mehmet Akif Ersoy'u şereflendir... (Bu saçmalığa – zamanında- şöyle itiraz etmiştim: \'Mehmet Akif'in İstiklal Marşı'nda 'Düşün, altında binlerce kefensiz yatanı' derken bir üstgeçiti kastettiğini mi sanıyorsunuz yoksa!\'

Neyse, bu konunun bir değil üç-beş yazı ile altından kalkılamayacağı için biz gecikmeden dönelim Binnaz Toprak'ın Van izlenimlerine:

\'Van depremzedeleri, 15 gün boyunca ekranların yıldızıydı. Sonra unutuldular. Geriye tüm unutulan yalnız insanlar gibi, kırık dökük hayatları ve yaşam mücadeleleri kaldı. (...) Mimar Sinan Çadırkenti, Türkiye'nin, iyi yönetim ilkesinden ne denli uzak olduğunun acıklı bir karikatürü gibi. Gerek devlet gerekse halk tarafından toplanan onca mali kaynağa rağmen burada yaşayanların sefaleti, insanı isyana sürüklüyor. Çadırların altı çamur ve su birikintisiyle dolu. Çadırların bir kısmı, derme çatma naylon örtülerden oluşmuş. Kimi çadırlarda toprak üstüne, evlerinden getirdikleri kilim konmuş. Soğuktan korunmak için havalandırılamadıklarından ötürü, çadırların içini kesif bir insan/rutubet kokusu kaplamış. Çadırlarda ısıtma yetersiz, üstelik hepsi yazlık çadırlar. Pek çok çadırkentte, ölümlerle sonuçlanan yangınlar çıkmış. Çadırkent sokakları çamur içinde. Etraf, kalitesiz kömür dumanı kokuyor. Avuçlarını imzalamamı isteyen çocukların ellerinin derisi kir ve soğuktan kalınlaşmış, adeta kabuk tutmuş. Ellerini uzattıklarında insanın içi acıyor.\'

\'3.520 kişinin yaşadığı çadırkentte, ancak üç ya da dört çöp konteyniri var. Tuvaletlerin yerini, uzağında olsanız bile, kokusundan hemen bulabiliyorsunuz. Tuvaletler anlatılacak gibi değil. Su akmıyor. İçeriye bir çamur koridorundan girilebiliyor. Koridor, insan pislikleriyle dolu. Adım atacak yer yok. Alaturka tuvaletlerin içi tıkanmış, tıpkı dışarıdaki çamur koridorundaki gibi, etraflarındaki taşlar insan pisliğiyle dolu. Çadırkent sakinleri, geceleri aydınlatılmayan tuvaletlere karanlıkta pisliklere basa basa gittiklerini söylüyor. Kadınlar kirlilerini tuvalete attıklarından, çocuk bezi ve kadınlar için ped verilmesini vali yasaklamış. (...) 75. Yıl Çadırkenti'ndeki Sağlık Çadırı'nda doktor, musluk olmamasından yakınıyor. Ellerini tasa su dökerek yıkıyormuş.\'

Çadırkenttekilerin üstü başı perişan. Çocukların ve kadınların çoğunun ayağında, yazlık kauçuk terlikler var. Üstelik çocukların bir kısmında, 40-42 numara gözüken erkek terlikleri. Karlı havada üstlerinde ceket yok.\'

Binnaz Toprak'ın bu izlenimlerini okuduktan sonra \'Türk medyası\'nı düşünerek epeyce homurdandığımı da söylemeden geçmeyeyim... Haksız mıyım, Binnaz Toprak'ın notlarıyla önümüze gelen manzaraları konu eden haber ve görüntülerle niçin karşılaşmıyoruz? Nüfusunun hali vakti kısmen de olsa yerinde olan 2/3'nün terkettiği Van'ın bu en yoksullarıyla ilgimiz birkaç televizyon kanalında açılan yardım kampanyalarıyla mı (telethon) sınırlı kalmalıydı? Dünyanın her köşesine yardımına koştuğunu ilan eden Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin bu Vanlılar için elinden gelen bu kadarla mı sınırlıydı