|
|
|
|
|
ATAT�RK Diyor Ki; |
Biz T�rkler, b�t�n tarihimiz boyunca h�rriyet ve istikl�le timsal olmu� bir milletiz.
|
|
|
|
|
YAZAR YAZI |
|
Sosyal demokrasi m�mk�n m�?
04 Mart 2012 Pazar, 09:33
M. ��KR� HAN�O�LU /SABAH
|
|
CHP'nin parti i�i demokrasiyi art�rma �abalar� siyaset i�in olumlu bir ad�md�r. Ancak bu, CHP'nin temel sorununun \'Kemalist\' olmayan \'sol\' bir ideoloji yaratmak oldu�unu unutturmamal�d�r
CHP 16. Ola�an�st� Kurultay�'n�n mevcut t�z�kte parti i�i kat�l�m� art�r�c� de�i�iklikler yapma karar� almas�, Michels'in \'oligar�inin tun� kanunu\' olarak kavramsalla�t�rd��� y�netici kadro egemenli�i ve s�reklili�inin en u� bi�imiyle ya�and��� toplumumuz siyaseti i�in olumlu bir ad�md�r. Buna kar��l�k CHP'nin lider ve t�z�k de�i�tirerek konumunu farkl�la�t�rabilece�ini kabul etmek ger�ek�i de�ildir.
CHP'nin yapmas� gereken birbiriyle ba�da�t�r�lmas� m�mk�n olmayan kuram ve ilkelerden olu�an ideolojisini netle�tirmek ve \'sol\' ile \'sosyal demokrasi\'yi ili�kisiz kavramlar �zerinden �retmeye son vermektir. II. D�nya Sava�� sonras�nda sosyalizm ve sosyal demokrasiyi savunan partilerin \'halk partileri\'ne d�n��t���, toplumsal tabanlar�n�n �e�itlilik kazand��� do�rudur. �rne�in, 1945'te se�meninin ��te ikisi i��i olan �ngiliz ���i Partisi'nde bu oran 1980 sonras�nda %50'nin alt�na d��m��, Almanya'da da benzeri bir geli�im ya�anm��t�r. Buna kar��l�k \'sol\' ve \'sosyal demokrasi,\' son tahlilde, \'�retim ili�kileri\' �zerinden tan�mlanmak zorundad�r.
Sol Kemalizm nas�l �retildi?
Sol Kemalizm sanayile�ememi�, bunun do�al neticesi olarak da sosyalist/ sosyal demokrat hareketlerin son derece c�l�z kald��� bir yap�da \'sol\'u farkl� bi�imde �retmi�ti. En iyi �rne�i resmen 1875'te kurulmakla birlikte k�kleri daha eskilere giden Alman Sosyal Demokrat Partisi olan bu t�r hareketler sanayi i��ili�inin kapitalist d�zendeki haklar�n� savunmak amac�yla �rg�tlenmi�lerdi.
Osmanl� d�zeninde kar��l��� olmayan bu �at��man�n yan� s�ra John Kautsky'nin savundu�u gibi sosyal demokrat/sosyalist hareketlerin do�umunda etkili olan, iktisad� g�c� kontrol�nde tutan bir aristokrasinin de bulunmamas� (Kautsky tezini g��l� sanayile�meye kar�� aristokrasinin bulunmad��� ya da k�ta Avrupas�na g�re iktisad� g�c�n�n s�n�rl� oldu�u �ngiltere, ABD ve Kanada �rneklerinde \'ge� sosyalizm, hi� sosyalizm ve c�l�z sosyalizm\' g�r�lmesine dayand�rmaktad�r) iktisad� temelli bir \'sol\' yarat�lmas�n� imk�ns�z k�l�yordu. Bu nedenle 1920 Do�u Halklar� Kongresine \'sol\' temsilciler olarak kat�lan �ttihad�� liderler gibi CHP de tarih� s�re� i�inde \'sol\' ve \'sosyal demokrat\' konumunu farkl� kavramlar �zerinden yaratm��t�r. Kurucular� aras�nda eski kom�nistlerin de bulundu�u Kadro dergisi taraf�ndan yarat�lan Sol Kemalizm, \'sol\'u anti-emperyalizm, devlet�ilik, Schumpeter'in kapitalizm ele�tirisi, �ehirli orta s�n�flar� hedefleyen yeni Alman muhafazak�rl���n�n temsilcisi Tatkreis hareketinin otar�i savunusuna varan tezleri ve \'gelenek ve din kar��tl���\' �zerinden �retiyordu. Zaten Tatil-i E�g�l Kanunu ile grevleri yasaklayan, sosyalistleri s�rg�n eden �ttihad ve Terakki gibi, �retim ili�kilerine dayal� \'sol\'u tehdit olarak g�ren, s�k s�k \'kom�nist tevkifat�\' yapan rejimin \'sol\' ile ba�ka �ekilde ilintilendirilebilmesi m�mk�n de�ildi.
Yarat�lan bu ideolojinin son tahlilde \'sol\' ile ilgisi yoktu. Antiemperyalizm ile gelenek ve din kar��tl��� \'sol\' s�ylemce de kullan�lmakla birlikte ona �zg� de�ildi. Sa� otoriterlik de devlet�ili�i savunuyordu. Schumpeter, Marx'dan fazlas�yla etkilenmi�ti; ama kapitalizmin onun ileri s�rd��� �ekilde de�il entelekt�ellerin korporatizme y�nelmeleri neticesinde ��kece�ini savunuyordu. Bu �er�evede �retilen \'sol,\' �retim ili�kilerini g�zard� ederken, \'modernle�me\' ve \'sanayile�me\'yi yukar�dan a�a��ya bakarak de�erlendiriyordu.
Di�er bir ifadeyle, Kadrocular da g�n�m�z CHP liderleri gibi �nemli olan�n \'demiryolu ve fabrikan�n yap�m�\' oldu�unu savunuyorlar, fabrikada �al��an \'i��i\'nin kavgas�n� �stlenmiyorlard�. G�n�m�zden geriye do�ru bak�ld���nda ger�ek anlam�yla \'sol\' olmayan, milliyet�ilik, modernle�me ve gelene�e kar�� tav�r a��lar�ndan rejimin temel tezlerini tekrarlayan Sol Kemalizm'in iktidar taraf�ndan neden bast�r�ld���n� anlayabilmek kolay de�ildir. Bunun nedeni temel bir d���nsel �at��madan ziyade rejimin bir entelekt�eller grubunun \'kendisinin ideolojisini yaratma vazifesini �stlenmesinden\' duydu�u rahats�zl�kt�r.
Ortan�n Solu'ndan g�n�m�ze
II. D�nya Sava�� sonras�nda toplumumuzda siyaset yeniden d�zenlenirken anti-emperyalizmi arka plana iten, gelenekle bar��maya �al��an muhafazak�r kalk�nmac�l�k \'merkez sa�\' olarak kavramsalla�t�r�lm��, Kadrocular�n h�misi �smet �n�n�'n�n 1950 sonras�nda y�neldi�i \'Sol Kemalizm\' ise \'merkez sol\' ya da daha sonra kullan�lan deyimle \'ortan�n solu\' olarak siyaset yelpazesindeki yerini alm��t�.
Bu hareket de kendisini, daha sonra ���nc� d�nyac�l�kla ba�da�t�r�lacak anti-emperyalizm, gelene�e kar�� otokratik modernle�me ve devlet�ilik �zerinden \'sol\' olarak tan�ml�yordu. Bu yeni \'sol\'un 1930'lar Sol Kemalizminden ayr�ld��� nokta anti-emperyalizm ve \'mazlum halklar\' s�ylemini, T�rkiye'nin yeni ittifak ili�kileri nedeniyle t�rp�leyerek , devlet�ili�i ve gelene�in \'kar��devrimi\'ne kar�� otokratik modernle�menin �nemini �n plana ��kartmas�yd�.
1960 Darbesi sonras�nda B�lent Ecevit'in bu \'solculuk\'un s�n�rlar�n� zorlad��� do�rudur. Ecevit bir yandan �al��ma bakan� olarak 1961 Anayasas�'nda zikredilen \'toplu s�zle�me ve grev\' ile sendikala�may� d�zenleyen kanunlar�n 1963'te y�r�rl��e girmesinde etkili olarak \'�retim ili�kileri\' temelli bir solculu�a yakla��rken (g�n�m�z CHP liderlerinin bununla de�il fabrika kurmakla �v�nmeleri ilgin�tir), �te yandan da gelenek ve din kar��tl��� ile ya�am tarz� modernli�inin \'sol\' olarak kavramsalla�t�r�lmas�na kuvvetli ele�tiriler getirmi�ti. Kendisi ayr�ca �skandinav Sosyal Demokrasi hareketinden etkilenen bir yorum da yaratmaya gayret etmi�ti.
Ecevit'in iktidardaki ba�ar�s�zl���, daha sonra \'k�y-kent\' benzeri projelere y�nelmesi ve ���nc� d�nyac�l��a duydu�u ilgi onun \'sosyal demokrasi/sol\'un tan�mlanmas� alan�nda cidd� bir se�enek getirmi� oldu�unu unutturmamal�d�r. Ama onun bile tam anlam�yla vazge�emedi�i \'Kemalist Sol\' 1980 sonras�nda, yarat�lan \'�sl�m� rejim tehdidi\'nin de yard�m�yla, \'sol\' ve \'sosyal demokrasi\'yi tan�mlamada yeni bir tekel kurmu�tur.
Kemalist sosyal demokrasi olmaz
�u anda CHP'nin �n�ndeki sorun kendine \'Kemalist\' olmayan, otokratik ya�am tarz� modernle�mesi ile gelene�e kar�� al�nan tav�r ve ���nc� d�nyac�l�ktan �retilmeyen \'sol\' bir ideoloji yaratmakt�r. Unutulmamas� gerekir ki, Kemalist sosyal demokrasi �retme �abas� \'Bismarck�� sosyal demokrasi\' yaratma anlams�zl���nda bir gayrettir. Sosyal Demokratlar� \'vatans�z serseriler (vaterlandslose Gesellen),\' olarak tan�mlayan, Sosyal Demokrat Parti ile sendikalar� yasaklayan Bismarck'�n anti-Katolik Kulturkampf'�, otoriter modernle�me siyasetleri ve demiryollar� in�a etmesi onu \'solcu\' yapm�yordu.
|
|
|
|
|
|
|
Yazarlar |
|
AKP �darbeyi� kapatacak
25 Ekim 2016 Sal�, 12:14
|
|
AKP �su� orta��' ar�yor
Mustafa �nal /ZAMAN
12 Haziran 2015 Cuma, 09:28
|
|
Koalisyona �derin devlet� dokunmas�!
�hsan �ARALAN /Evrensel
12 Haziran 2015 Cuma, 09:21
|
|
Cumhurba�kan� az�nl�k h�k�metini engelleyemez
Erhan BA�YURT/BUG�N
12 Haziran 2015 Cuma, 09:16
|
|
Ya Koalisyon ya Ba�kanl�k...
Eren Erdem/YURT
12 Haziran 2015 Cuma, 08:58
|
|
K�r�lma noktas�!
G�ng�r Mengi/VATAN
12 Haziran 2015 Cuma, 08:45
|
|
AK Parti�yi K�rtler neden terk etti?
�brahim Kiras/VATAN
12 Haziran 2015 Cuma, 08:42
|
|
Ali �smail�
Bekir Co�kun - S�zc�
23 Ocak 2015 Cuma, 09:34
|
|
Bu memleketi �iftli�iniz mi sand�n�z?
Mehmet Kam��/ZAMAN
14 Ocak 2015 �ar�amba, 09:39
|
|
Charlie�ye sald�r� Bursa�da protesto edildi
Can Ertan /HABER
14 Ocak 2015 �ar�amba, 08:57
|
|
Kobane'den Paris'e emperyalizm ve laiklik
�zg�r �en
14 Ocak 2015 �ar�amba, 08:17
|
|
AKP�nin I��D ��kmaz�
H�seyin AL�/�zg�r G�ndem
14 Ocak 2015 �ar�amba, 08:10
|
|
Siyasi etik yasas� ��kar�lmal�
Serpil �evikcan/Milliyet
12 Ocak 2015 Pazartesi, 09:37
|
|
M�T�in sicili
G�ltekin AVCI/BUG�N
12 Ocak 2015 Pazartesi, 09:17
|
|
�slamofobi ve provokasyon
�hsan �ARALAN /Evrensel
12 Ocak 2015 Pazartesi, 09:11
|
|
Se�imi b�yle kazand�k: �V�CDANEN RAHATSIZIM�
H�seyin �zay/Taraf
12 Ocak 2015 Pazartesi, 08:32
|
|
AKP�nin erkek akl� �zg�r kad�ndan korkuyor
Zilar ST�RK/�zg�r G�ndem
12 Ocak 2015 Pazartesi, 08:25
|
|
Bar���, ancak �zg�rl�kler besler
H�da KAYA/�zg�r G�ndem
12 Ocak 2015 Pazartesi, 08:14
|
|
Bilim siyasetin elini �pt���nde...
C�neyt �lsever/YURT
11 Ocak 2015 Pazar, 10:19
|
|
Sabri Uzun da �cad� av��na kat�ld�
Nazl� Il�cak /BUG�N
11 Ocak 2015 Pazar, 10:18
|
|
|
|
Son 20 Yaz�m |
|
CHP, NEDEN �KT�DAR VE UMUT OLAMIYOR, 7 HAZ�RAN VE 1 KASIM SE��M SONU�LARI
|
|
AHMET �SVAN, CUMHUR�YET �INARI VE EFSANE BA�KAN
|
|
GER�EK VE NAMUSLU SOLCULAR G�REV Y�NE S�ZE D��T�.
|
|
�AR�AFI �IKARDI, PE�EY� ATTI VE G�ZLER�N� YUMDU!..
|
|
12 Eyl�l Fa�izmi unutuldu mu?
|
|
Y�llar �nce Yasin El Kad�'y� yazm�� ve uyarm��t�m:KEF�L OLANA KEF�L M�S�N�Z ?
|
|
Y�llar �nce yazm���m \\\\\'�ANKAYA SIRAT K�PR�S�!\\\\\'
|
|
T�m Dostlara Te�ekk�r�
|
|
Erdo�an, haysiyet cellatl��� yap�yor: Ba��rd�k�a korkuttu�unu, hakaret ettik�e sindirdi�ini san�yor!
|
|
G�len Cemaatinin �Alt�n Nesil� hedefi:
|
|
Endi�eliyiz, Kayg�l�y�z, Hatta K�rg�n ve �fkeliyiz, Ancak ��z�ms�z ve Umutsuz De�iliz...
|
|
�lkelerin ve Toplumlar�n Uygarl��� �ocuklar�na Yapt��� Yat�r�mla Anla��l�r.
|
|
Karde�lik Kanla, Bar�� S�zle Olmaz...
|
|
Say�n Ba�bakan, �Marjinal� de�ilim ama isyanlarday�m
|
|
CHP Milletvekilleri Gezi�de G�kku�a�� �ocuklar�n�n yan�nda�
|
|
�apulcu Halk�n Okudu�u �iir!
|
|
��NSANLAR �HANETE TUTSAK� Diyerek Yeniden Merhaba�
|
|
Dost Okurlar�mdan K�sa Bir S�re �zin �stiyorum.
|
|
Sadece �nsan Olmak!
|
|
Annemin de Ba��n� Ezerler mi?
|
|
|
|
Takvim |
Pt |
Sl |
�r |
Pr |
Cm |
Ct |
Pz |
| | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 |
|
|
|
|
|
|
|
|