CHP tüzüğü yetmez ama evet

27 Şubat 2012 Pazartesi, 13:51

Mustafa ÖZDAL

Günlerdir tartışılan CHP 16. Olağanüstü Tüzük Kurultayı'nı özetleyen en uygun başlık bu…
Yetmez ama evet!
Evet, 87 maddenin 57'si değişti.
Ancak bu değişikliler, tıpkı 12 Eylül referandumuyla kabul edilen anayasaya benziyor.
5,6 madde dışında gerisi olsa da olur olmasa da.
Çünkü CHP'yi gerçek anlamda demokratikleştirecek 5,6 madde söz konusuydu.
Bunlardan biri, 39. maddede düzenlenen, genel başkanın MYK'yı seçmesiydi.
Muhalifler, MYK'nın PM tarafından seçilmesini istiyordu.
Ancak eskisi gibi MYK üyeleri, genel başkanın iki dudağı arasında kalmaya devam etti.
Bu madde bana göre eski tüzüğün en anti demokratik maddesiydi ve değişmedi.
***
Tartışılan diğer maddeyse çok daha önemli.
Önseçim maddesi…
Ön seçimle ilgili yeni düzenleme getirildi ama genel merkez kontenjanı ve merkez yoklaması belli sınırlar içinde sürecek.
Önce adayların belirlenmesini belirleyen 58. madde ve 60. maddede yapılan değişikliği özetleyeyim:
TBMM üyeliği için adayların belirlenmesinde yöntemler; önseçim, aday yoklaması ve merkez yoklamasıdır. Önseçim ve aday yoklaması, öncelikli yöntemlerdir. Aday saptamada hangi seçim çevresinde hangi yöntemin uygulanacağına Parti Meclisi karar verir.
Bu maddede açıkça belirtildiği gibi Parti Meclisi, bir ilde isterse önseçim yaptırabilir isterse de merkez yoklaması veya genel merkez kontenjanı uygular.
Ancak 60. maddede, 'Merkez yoklaması oranın milletvekili adaylarının yüzde 15'ini geçemez' diyor.
İşte bu madde herkesin kafasını karıştırdı.
İl bakışta PM'nin, 85 milletvekilini (yüzde 15) kendisinin seçeceği sanılabilir bu maddeyle.
Ancak öyle değil.
Çünkü, PM bir ildeki tüm adayları ya ön seçim ya merkez yoklaması ya da genel merkez kontenjanı yöntemlerinden biriyle belirlemek zorunda.
Mesela PM, 18 milletvekilinin seçildiği Bursa'da merkez yoklamasıyla aday belirleme yöntemini seçti diyelim.
Böylelikle Bursa'da 18 vekil adayının tümü merkez yoklamasıyla belirlenecek.
Böylece PM'nin merkez yoklamasıyla belirleyeceği vekil sayısı otomatikman 67'ye düşüyor.
Veya PM, İstanbul'da merkez yoklamasına karar verdi diyelim.
Diğer tüm illerde önseçim yapmak zorunda kalacak.
Çünkü İstanbul'un milletvekili sayısı 80'in üzerinde.
Yine 58. maddede merkez adaylığı için Siyasi Partiler Kanunu'ndaki ilkelere göre PM'nin genel merkez kontenjanı uygulayabileceği ifade ediliyor.
Bu da genel merkezin yaklaşık 27 milletvekilini atamasının önünü açıyor.
***
Gelelim diğer değişikliklere.
61. madde şu şekilde değiştirildi:
Cinsiyet kotası tüm kademelerde yüzde 20'den yüzde 33'e çıkıyor, eski tüzükte olmayan gençlik kotası yüzde 10 olarak tüzüğe girdi.
Bu madde kadın kotası olarak algılanıyor ancak bu da öyle değil.
Çünkü bu değişiklik hem erkekleri hem de kadınları koruyor.
Yani, bir ilde kadın adaylar veya erkek adaylar yüzde 33'ten az temsil edilemeyecek.
***
Tüzüğün en demokratik değişikliklerinden biri de 80. maddede yer buldu.
80. maddeye göre artık hazine yardımının yüzde 40'ı il ve ilçe örgütlerine aktarılacak.
***
Tüzük değişikliklerin en önemli maddelerinden biri 48. maddeyse şu şekilde değiştirildi:
İl ve ilçe kongrelerinde seçimlerde kural, tek ve ortak listedir (Çarşaf listedir)
Bu madde önemli, çünkü eski tüzükte il ve ilçe yönetimleri blok listeyle seçiliyordu.
CHP'de artık PM üyeleri de kurultaylarda çarşaf liste esasıyla belirlenecek.
Bu düzenleme de madde 55'te yer alıyor.
***
CHP'deki radikal tüzük değişikliklerden bir diğeri de 55. maddede yer buldu.
Bundan böyle CHP'nin genel başkan adayı olmak isteyenler yüzde 10 oranında delegenin imzasını toplaması gerekiyor.
Eski tüzükte bu oran yüzde 20'ydi.
Bu değişikliği de CHP'nin demokratikleşmesi için önemli bir adım olarak yorumlayabilirim.


11 Bursalı delege salona girmedi 2'si Ankara'ya gelmedi
CHP'nin ilk kurultayının toplanma yeter sayısına ulaşması veya kaç delegeyle toplanacağı merak ediliyordu.
Gergin geçen kurultayda, Divan Başkanı Denizli Milletvekili Adnan Keskin, 948 delegenin hazirun cetveline imza attığını iddia etti.
Ancak muhalifler, 538 delegenin imza verdiğini iddia ederek, genel başkanın kurultayı açmasıyla birlikte imza işleminin bitmesi gerektiğini öne sürdü.
Bu tartışmayı hukukçulara bırakarak Bursa delegasyonunun tutumunu aktarayım.
Kesin olmamakla birlikte şu isimler Ankara'da olmasına rağmen Baykal ve Sav kolundan oluşan muhalefetle hareket ederek salona girmedi:
Gürhan Akdoğan, Selim Lümalı, Zafer Ekici, Fahrettin Kasap, Nihat Yeşiltaş, Nurullah Aydın, Sedat Öktem, Yusuf Tosun, Sami Aktaş, Ali Sevim, Hasan Çakmak.
Bu isimler dışında, Ali Nihat Irkörücü ve Cesim Alptekin kurultaya gelmedi.
Böylelikle 13 Bursalı delege Kılıçdaroğlu'na destek vermedi ve muhalefet saflarında yer aldı.


Tüzük değişikliğiyle ilgili görüşler
Tüzük kurultayının yansımalarıyla ilgili salonda gördüğüm gazetecilerin ve partililerin görüşlerini aldım.
Milliyet yazarı Fikret Bila'ya, Kılıçdaroğlu'nun 1 saat 15 dakikalık konuşmasının sadece 10 dakikasını tüzükteki değişikliklere ayırmasını nasıl değerlendirdiğini sordum
Bila, \'Demek ki Kılıçdaroğlu, ' muhalefeti ciddiye almıyorum' mesajı verdi\' diyerek yerinde bir değerlendirme yaptı.
PM üyelerinden milletvekili Prof. Dr. Hurşit Güneş'e de tüzük değişikliğinin kendisini tatmin edip etmediğini sordum.
\'Daha iyi olabilirdi\' diyerek çekincesini ortaya koydu.
Genel olarak salonun da görüşü böyleydi.
Ancak şunu söyleyebilirim ki tüzükle ilgili 3 görüş vardı
1-Eskisine göre iyi ama yeterli bulmayanlar
2-CHP'nin demokratik tüzüğe kavuştuğunu söyleyenler
3-Hiçbir şeyin değişmediğini iddia edenler



Gergin kongrenin ardından bugün ne olacak?
Kurultay beklendiği gibi çok gergin geçti.
Mersin Milletvekili İsa Gök'ün yaka paça dışarıya atılması ve Kılıçdaroğlu'nun bu vahim olaya seyirci kalması kurultaya gölge düşürdü.
Baykal ve Sav ikilisi kurultaya gelmeyerek, Kılıçdaroğlu'na resmen bayrak açtı.
Hem onların hem de destekçilerinin salona gelmemesi CHP'nin fiilen bölündüğünü ortaya koydu.
Ancak, bu kurultay Baykal ve Sav'ın tasfiye olmaya başladığını gösterdi.
Nitekim, salonda Kılıçdaroğlu'na çok açık bir destek vardı.
Üstelik 948 imzanın toplanması Kılıçdaroğlu'nun liderliğini pekiştirdi.
Peki tüm bu gelişmelerden sonra bugün ne olacak?
Birkaç olasılık söz konusu:
Ya, kongre toplanması için yeterli delege sayısına ulaşılacak ve muhaliflerin tüzük değişiklikleri kabul edilecek. Bence bu çok düşük bir olasılık.
Ya kongre toplanacak ama muhaliflerin talep ettiği değişiklik maddeleri reddedilecek. Bu en güçlü olasılık.
Ya da kongre toplanma yeter sayısına ulaşılamayacak ve yarın 3. kurultay çoğunluk aranmaksızın toplanacak. Ancak divan başkanı Adnan Keskin'in delegeleri bugünkü kurultaya çağırması kurultayın ilk gün toplanacağını işaret ediyor.