‘Her Türk bebek doğar’

08 Aralık 2011 Perşembe, 08:44

Ayşe BATUMLU /Özgür Gündem

Uluslararası Af Örgütü’nden gelen bir mesaj, uzun zamandır yazmak isteyip de yoğun gündemde fırsat bulamadığım vicdani ret hakkı konusunda yazmama vesile oldu.

Zorunlu askerliğe karşı vicdani ret hakkını kullanmak ve desteklemek isteyenler, TCK 318. madde gerekçe gösterilerek cezalandırılıyor. Zorla silah altına alınıp askeri birimlerini izinsiz terk eden ve tutuklanan kişiler, ağır işkencelere maruz kalıyorlar.

Türkiye’de ifade özgürlüğünü ihlal eden, başta TMY ve TCK olmak üzere pek çok düzenleme var. Bunarı aşabilecek bir zihniyete sahip olmayan yargı da hak ihlallerine imza atıyor. TCK 318 bunlardan biri. Bunlar Türkiye’nin de taraf olduğu AİHS ve Medeni ve Siyasi Haklara ilişkin Uluslararası Sözleşmeyi ihlal ettiği halde, korunuyor. Meclisin temsil yetersizliği ve bu kafayla yeni ve farklı bir anayasanın yapılamayacağı çok açık...

Vicdani retçi, vicdan, inanç, ideoloji gibi nedenlerle askerlik yapmayı, hizmet gibi görmeyi, savaşta ve silahlı çatışmalarda doğrudan veya dolaylı yer almayı reddeden kişidir diyebiliriz. Bu tanım, savaşlara genel olarak katılmayı reddeden kişileri içerdiği gibi, genel olarak reddetmese de, amacına, sürdürülüş biçimine katılmadıkları için herhangi bir savaşa katılmayı reddeden kişileri de içeriyor. Pratikte yalnızca erkekleri ilgilendirir gibi görülse de, kendisi zorunlu bırakılmasa da askerliği, insanların savaşta ya da çatışmalarda yer almasını zorunlu kılan ve bunu bir hizmet gibi gösteren düzenleme ve uygulamaları reddeden vicdani retçi kadınları da bu tanıma eklemeliyiz. Ben de onlardan biriyim.

1990 yılında Tayfun Gönül ve Vedat Zencir’in vicdani reddini açıklamasıyla bu kavramla tanışmıştı Türkiye. İsmini sayamadıklarım bağışlasın, o günden bu güne kadar, Osman Murat Ülke’den Murat Bal’a, Enver Aydemir’den İnan Suver’e, Muhammed Serdar Delice’den Mehmet Lütfi Özdemir’e, Halil Savda’dan Nabil Sanad’a, pek çok kişi bu yüzden defalarca tutuklanıp, işkenceler gördüler, açlık grevleri yaptılar. AİHM’nin bu konuda Türkiye’yi mahkum eden kararına rağmen, vicdani retçiler hâlâ cezaevine konuluyor.

Onlar bu güne ve geleceğe çok önemli katkılar sundular. Tayfun Gönül ve Vedat Zencir, “ insan öldürmeyi öğrenmek istemedikleri” için askere gitmeyeceklerini söylerken; “vatanın canlı ve zeki insanlara ihtiyacı var” diyen Muhammed Serdar Delice, “ bu ülkeyi 15 ay değil uzun yıllar seveceğiz. Ben vatana borçlu değilim. Vatandan hiçbirşey almadım ki.”diyordu. Ama hepsi “hiçbirşey” almadan, özgürlüklerinden ve sağlıklarından çok şey verdiler.

Destekçileri de öyle. Vicdani retçi Enver Aydemir’e destek amacıyla yaptıkları basın açıklaması sırasında “Herkes bebek doğar; kimse asker doğmaz” dedikleri için Ahmet Aydemir, Davut Erkan, Fatih Tezcan, Halil Savda ve Mehmet Atak’ın, TCK’nın meşhur 318. “Halkı Askerlikten Soğutma” maddesiyle yargılandığı davanın duruşması 14 Aralık’ta Eskişehir Sulh Ceza Mahkemesi’nde.

Türkiye’nin taraf olduğu çeşitli uluslararası mekanizmalarında tanınan bu hak için yoğun baskıya rağmen mücadele yürütenler var. Ama yeterli mi? Yalnızca Türkiye’de yaşayanları değil henüz doğmamış müstakbel T.C. vatandaşlarını da yakından ilgilendiriyor bu... Hükümetin bitirme iradesi göstermediği, göstermeyeceği anlaşılan savaş ortamında; Türkiye’de vicdani reddin çok somut bir karşılığı var. Devletin bize ölmeyi ve öldürmeyi emretmesinin karşısında durabilmek; aynı zamanda süren savaşın da karşısında durabilmek, Kürt Halkına yönelik inkar ve imha politikasının bir parçası olmayı reddetmek anlamını taşıyor.

Asker kaçaklarının 1 milyon civarında, paralı uzmanlığa başvuran kişi sayısının ise 1000 bile olmadığını yani gizli vicdani retçileri de unutmayalım. İktidar artık gerçeği görmeli. Vicdanlarımız kimseye ait değil, kimse vicdanımızın sesine mani olma hakkına da sahip değil.

Son vicdani retçi Özgür Biçer’e kulak verelim: “Türkiye’de yaşanan, 40 bin insanın canına ve milyonlarca kişinin zarar görmesine sebep veren ‘kirli savaş’ı durdurmanın biz gençlerin elinde olduğunu düşünüyorum. Zorunlu askerlik sisteminin bir çok gencin ölümüne sebebiyet verdiğini düşünmekteyim. Bu ölümlerin(ölmenin) bir parçası olamayacağım.”

Gelelim UAÖ’nün çağrısına... Her yıl insan hakları haftası kapsamında, 3-17 Aralık arasında dünya çapında bir mektup yazma maratonu düzenleyen ve hak ihlallerine maruz kalmış kişilere destek, hükümetlere uyarı mektubu gönderen örgüt; Türkiye’nin bu yılki vakasını, vicdani retçi Halil Savda’ya uygulanan baskılar olarak belirlemiş. “Halkı askerlikten soğutmak”la suçlanan Savda için acil eylem olarak 3-17 Aralık tarihleri arasında “acileylem.org” internet sitesinden yürütülecek mektup maratonuna ve 10 Aralık Cumartesi günü saat 19.00’da Galata Kulesi’nde Halil Savda’nın resminin yansıtılacağı etkinliğe mumlarımızla bekliyorlar...
(Yazımı yazdıktan sonra Halil Savda’nın gözaltına alındığını öğrendim. Ne yazık ki hak mücadelesini yürütenler çok önemli bedelleri de göze almak zorunda kalıyorlar. Özellikle de bu günlerde...Halil Savda’yı ve tüm hak mücadelesi yürütenleri yalnız bırakmayacağız