Önce kamulaştır sonra özelleştir

29 Kasım 2011 Salı, 09:36

YAZARLARMELİHA OKUR/SABAH

Yıllarca tartıştık; \'Özerk mi olmalı yoksa özel mi?\' Ne özelleştirdik, ne de güzelleştirdik. Ankara'nın üçlü kararnameyle beş yıllığına atadığı İMKB başkanlarının bir bölümü bina dikti. Bazıları 10 yıl başkanlık koltuğunda oturup kürek çekti. Yatırımcı haklarını bile unuttular. 2002'de AK Parti iktidara gelince ağzından baklayı çıkardı: \'İMKB özelleşecek.\'
Açıklama gelir de İMKB durur mu?
SPK da harekete geçti. Birlikte ders çalıştılar, şirketleşmeye dönük model hazırladılar. İşe bakın ki, konuyla ilgili toplantılar yapan iktidar, 2005'te çark etti. İMKB'nin özelleştirilmesini buzdolabına kaldırıverdi.
Borsacılar ne yapsın? İMKB ile VOB arasında tartışmaya odaklandılar. İMKB'nin statüsünü değil, VOB'nin konumunu tartıştılar. 2008 krizine kadar dünya ekonomisinde ve borsalarda çok bir şey değişmedi. Ne zaman gelişmiş ülkeler krize girdi, kapitalizmin kalesinde de mertlik bozuldu. Kriz yüzünden kamu otoriteleri borsalara müdahale eder hale geldi.
AB'de tablo ortada. Pek çok ülkenin kamu otoritesi \'Açığa satışa\' müdahale etti. Bu dönemde dünyanın en büyük 17'nci ekonomisine sahip Türkiye ne yaptı? İktidar, bir ay önce neşteri attı. Kamu tüzel kişiliğine sahip özerk borsayı kamulaştırdı.

***

İMKB üyeleri, kamu müdahalesinin üzerinden onca gün geçmesine rağmen siyasetçiden yeni yönetim ve başkanla ilgili ışık alamadı. Yol haritasını çizemedi. Kimse siyasetçinin İMKB'yi hangi yöne götüreceğini bilmiyor! Arkasından ne gelir? Öngöremiyor. Ana yönü kestiremiyor.
Nedense bu tatsız kamu kabağı Tuncay Artun'dan sonra İMKB'nin başına gelen en iyi başkan olan Hüseyin Erkan'ın başına patladı.
Siyasi otoritenin kamulaştırma yapmasının tek bir nedeni var, İMKB'yi özelleştirmek. Bunu yaparken yönetime ağırlığını koymak isteyebilir, bu bir siyasi tercih.
Fakat İMKB tekel.
Kamu tüzel kişiliğine sahip olduğu için çok fazla düzenleme yetkisi var. Bunların kimlere, nasıl devredileceği önemli.
Kamu tekelinden kurtaracağımız İMKB'yi özel sektör tekeline mi dönüştüreceğiz?
Acaba başka borsalar kurulacak mı?
Sahiplik ne olacak?
Piyasanın paydaşları yeni özelleşmiş kurumun neresinde yer alacak?
Tartışmaya değer konular...

***

SPK, İMKB ve aracı kurumlar, lütfen alınmayın ama hepiniz körleştiniz. 1990'lı yıllarda dünya borsalarındaki değişimin farkına varamadınız. İMKB'yi kendi malınız gibi gördünüz. Böylece gelişmelerin dışında kalıp, burasının bir operasyon merkezi olduğunu unuttunuz.
Borsa, ikincil pazardır. Bütün mesele ucuz, etkin ve hızlı servis vermekten geçer.
Özerk, altyapısı iyi dizayn edilmiş bir kurum olarak çalışması yeterlidir. O kadar.
Fakat İMKB'ye kamu müdahalesini genel resim içinde değerlendirirsek, sorun çok başka. Devletin ekonomide ağırlığının artması sıkıntı yaratır, ekonominin liberallikten uzaklaşması kaygıyı artırır.
Türkiye, dünyaya yakınlaşırken uzaklaşıyor. Tehlike bu.
Bugün İMKB'de genel kurul yapılıyor. Başkan dahil yedi kişiden oluşan yönetim kurulu belli olacak.
Haydi hayırlısı!..