25 Kas�m Kad�na Kar�� �iddete M�cadele G�n�d�r�
��k�� kayna��na gelince� 25 Kas�m 1960 tarihinde Dominik Cumhuriyeti�nde fa�ist Trojillo Diktat�rl����ne kar�� direni� sergileyen devrimci Mirabel karde�ler, cezaevindeki e�lerini ziyaret ettikten sonra tecav�ze u�rayarak �ld�r�ld�ler�
Bu olay �nce Latin Amerika �lkelerinde, ard�ndan da d�nya kamuoyunda b�y�k tepkiye yol a�t�.
1981 y�l�nda Kolombiya�n�n ba�kenti Bogota�da toplanan 1. Latin Amerika ve Karayip Kad�nlar Kongresi�nde Mirabel karde�lerin �ld�r�ld��� g�n olan 25 Kas�m Kad�na Y�nelik �iddete Kar�� Uluslararas� Dayan��ma G�n� ilan edildi.
Latin Amerikal� kad�nlar her y�l 25 Kas�m�da Mirabel karde�leri and�lar, Latin co�rafyas�nda g�zalt�na al�nan, tutuklanan kad�nlara y�nelik i�kence ve tecav�zler ba�ta olmak �zere kad�na �iddeti protesto ettiler.
25 Kas�m Kad�na Kar�� �iddetle M�cadele g�n�, d�nya kad�n �rg�tlerinin g�ndemine girdi ve yayg�n bir �ekilde her y�l dayan��ma toplant�lar� yap�lmaya ba�land��
1999 Y�l�nda Birle�mi� Milletler 25 Kas�m�� Kad�na Y�nelik �iddete Kar�� Uluslararas� Dayan��ma G�n� olarak ilan etti�
KADINA ��DDET�N TANIMI
BM kad�na y�nelik �iddeti ��yle tan�ml�yor:
�Kamusal veya �zel ya�amda kad�nlara fiziksel, cinsel veya psikolojik ac�, �st�rap veren ya da verebilecek olan cinsiyete dayanan bir eylem, tehdit, zorlama, keyfi olarak �zg�rl�kten, ekonomik gereksinimlerden yoksun b�rakma��
BM Kad�nlara Y�nelik �iddetin �nlenmesi Bildirgesi kad�na y�nelik �iddetin kad�nlara y�nelik, toplumsal cinsiyete dayal� ve bir kad�na s�rf kad�n oldu�u i�in y�neltilen ya da orans�z bir �ekilde kad�nlar� etkileyen bir �iddet oldu�unu belirtiyor.
T�rkiye�de kad�na y�nelik �iddet, y�re ve toplumsal katmanlara g�re farkl�la��yor.
Do�uda ad�na t�re denilen cinayetler, bat�da ise namus ile gerek�elendiriliyor. Berdel, be�ik kertmesi, �ocuk gelinler, tecav�zler,dayak, intihara zorlama, ekonomik ve psikolojik �iddet, i�yeri tacizleri, mobing, insan ticaretine konu olma gibi �e�itleniyor�
BM verilerine g�re, Kanada�da kad�n�n �iddete u�rama oran� y�zde 25 iken Japonya�da y�zde 59�a, Hindistan�da ise y�zde 75�e ��k�yor�
Hala kad�nlara k�rba�lanma cezas�n�n verildi�i �lkeler var.
Sudan�da pantolon giymek, �ran�da sandalet giymek, Suudi Arabistan�da tek ba��na araba kullanmak k�rba�lanma cezas� almak i�in yeterli.
T�rkiye�de t�re nedeniyle �ld�r�len kad�nlar�n say�s� bilinmiyor.
2007 y�l�nda Ay�e G�l Alt�nay ve Ye�im Arat taraf�ndan y�r�t�len bir ara�t�rmaya g�re, T�rkiye�de her �c kad�ndan biri fiziksel �iddet g�rm�� durumda�
Hayat� boyunca e�inden en az bir kez fiziksel �iddet g�rm�� kad�nlar�n oran� T�rkiye genelinde y�zde 35�
Do�u Anadolu genelinde ise y�zde 40!..
Ayn� ara�t�rma sonu�lar�na g�re; en az bir kez fiziksel �iddete maruz kald���n� s�yleyenlerin T�rkiye genelinde y�zde 49�unun, do�u genelinde ise y�zde 63��n�n bu durumdan daha �nce hi� kimseye s�z etmemi�ler�
T�rkiye genelinde �iddet g�ren her iki kad�ndan biri (do�uda her �� kad�ndan yakla��k ikisi) e�inden g�rd��� �iddetle tek ba��na m�cadele ediyor.
Kocalar�ndan bo�anm�� veya ayr�lm�� kad�nlarda fiziksel �iddet y�zde78 gibi �ok y�ksek bir oranda� Okuma yazma bilmeyen kad�nlar aras�nda en az bir kez fiziksel �iddete maruz kald���n� s�yleyenlerin oran� y�zde 43 iken, y�ksek ��renim g�rm�� kad�nlar aras�nda bu oran y�zde 12...
E�i okuryazar olmayan kad�nlar�n yar�s� en az bir kez fiziksel �iddete maruz kald���n� s�ylerken, e�in e�itimi y�ksekokul ve �niversite d�zeyine ��kt���nda bu oran y�zde 18�e d���yor..
�niversite mezunu 6 erkekten 1�i e�ini d�v�yor!
Gelir d�zeyi artt�k�a fiziksel �iddet g�rd���n� s�yleyen kad�nlar�n oran� d���yor�
�llerde oturan kad�nlar�n fiziksel �iddete maruz kalma oranlar� il�elerde oturanlara g�re yakla��k 42 daha fazla.
Daya��n en az ya�and��� yerle�im birimleri il�eler, en �ok ya�and��� yerler ise iller! Bu da g�� fakt�r�n�n olumsuz etkisini ortaya koyuyor.
Ba�bakanl�k Kad�n�n Stat�s� Genel M�d�rl��� (KSGM), T�rkiye �statistik Kurumu (TU�K) ve Hacettepe �niversitesi N�fus Et�tleri Enstit�s� M�d�rl��� taraf�ndan ger�ekle�tirilen, 17 bin 168 ki�i �zerinde yap�lan anketlere dayanan, 2009 Ocak ay�nda yay�nlanan �T�rkiye�de Kad�na Y�nelik �iddet raporu� ise �unlar� ortaya koyuyor:
Evli kad�nlar�n y�zde 11- 29�u e�inden a��r derecede fiziksel �iddet g�r�yor!
En y�ksek oran Kuzeydo�u Anadolu ve Orta Anadolu�da!
Ayn� raporda evli kad�nlar�n y�zde 15�i e�inin cinsel �iddetine maruz kald��� yer al�yor.
T�rkiye genelinde fiziksel �iddet ya�ayan kad�nlar�n oran� y�zde 42 iken, en s�k ya�anan ya� grubu ise 40-59!..
E�itimle �iddet ters orant�l�! E�itimsiz ve ilkokul d�zeyindeki kad�nlarda y�zde 56 olan �iddete armuz kalma oran� lise mezunlar�nda y�zde 32�ye, �niversite mezunlar� aras�nda ise y�zde 17!..
Yine bu ara�t�rmaya g�re hamilelikte �iddet g�renlerin oran� Kuzeydo�u Anadolu�da y�zde 18, Marmara B�lgesinde y�zde 5�
T�rkiye�de kad�na kar�� �iddetin boyutlar� ortada�
Ne yaz�k ki, koca koca yarg��lar, 13 ya��ndaki Nǒye tecav�z eden kaz�k kadar heriflere, �k�z�n kendi r�zas�yla birlikte olmas�� gibi bir gerek�eyle ceza indirimi uygulad��
Bursa�da �al��da ya�anan 13 ya��ndaki k�za tecav�z davas�nda da san�klar�n savunma zemini ayn��
Yarg�tay��n N� davas�ndaki ceza indiriminden y�z bulan san�k yak�nlar�, zavall� ma�dur k�z�n annesinin �al��t��� fabrikaya gidip patrona, �Bu kad�n� i�ten at�n, k�z�n� sat�yor� demekten hi� utanmad�lar!
Bursa kamuoyu hen�z Bursal� N� davas�n�n fark�nda de�il! Zira KESK�li kad�nlar hari�, hi�bir sivil toplum kurulu�undan ses ��km�yor�
UܒDE KADIN ARA�TIRMA MERKEZ� NEDEN YOK?
�te yandan g�r�nen �u ki:
2007 y�l�nda yap�lan ara�t�rmada kad�na y�nelik �iddet y�zde 35 iken, 2009 y�l�nda yap�lan ara�t�rmada ise y�zde 42 ��k�yor�
Bursa�da 2000 y�l�nda yap�lan bir ara�t�rmaya g�re kad�nlar�n y�zde 37�si fiziksel �iddet g�r�yordu�
Ancak, �imdi durum nedir bilemiyoruz�
��nk� S�t�� �mam�da bile var olan Kad�n Ara�t�rmalar� Enstit�s� ne yaz�k ki Uluda� �niversitesi�nde yok!
Duydu�um kadar�yla Rekt�r Prof. Dr. Kamil Dilek, rekt�rl�k se�imleri �ncesinde, bir Kad�n Ara�t�rma Merkezi kuraca�� y�n�nde s�z vermi�ti� -
Ancak hayata ge�medi� Bursa�da kad�n �zerine yap�lan hi�bir do�ru d�r�st ara�t�rma yok! Bunu yapacak olan �niversitedir, Uluda� �niversitesi�nde b�yle bir merkezi d�nd�recek kad�n akademisyen de vard�r�
(Not: T�rkiye Psikiyatri Derne�i kaynaklar�ndan yararlan�lm��t�r. )
|