Barışın kitabı

04 Ekim 2011 Salı, 08:10

Derya Sazak /Milliyet

Hasan Cemal’in “Kürtler” üzerine yazdığı ikinci kitap sekiz yıl aradan sonra “Barışa Emanet Olun” adıyla (Everest Yayınları) çıktı.
“Dağdaki gerilla da, asker de bizim çocuklarımız. Barışa susamışız” diyen Hakkârili Hizu Teyze’nin, “Barışa emanet olun” diyen Hayriye Ana’nın ve Kürt sorununda çözümsüzlüğün kurbanı nice ailenin ortak sesini yansıtıyor kitabın kapağı.
Kitap, savaşa Kürtçe “Edi Bese”, Türkçe “Artık yeter” diyor.
Kürt sorunu Cumhuriyet tarihiyle yaşıt hatta Osmanlı’ya dek uzanıyor.
PKK’nın Eruh Şemdinli baskınlarıyla ortaya çıkışının üzerinden geçen zaman otuz yıla yaklaştı.
Hasan Cemal, 1990’lardan bu yana sorunun tüm aktörleriyle görüştü: İmralı öncesi Bekaa’da Öcalan’dan Kandil’de Karayılan’a, Kuzey Irak’ta Barzani ve Talabani’ye uzanan geniş bir birikimi var. 1980’lerde “Güneydoğu gerçeği”ni yerinde görmüş, askeri rejimin Diyarbakır Cezaevi’nde yaptığı işkenceleri “Kürtler” kitabında yazmıştı. 8 yıl sonra kaleme aldığı kitapta “Ne değişti?” sorusuna yanıt ararken, bu değişimin “Kürt realitesi”yle “PKK realitesi”nin giderek iç içe geçmesinde düğümlendiğini anlatıyor.
Bu dönemde Türkiye’de iktidar da değişti.
2002’den bu yana AKP hükümetleri işbaşında. PKK’nın eylemleri 2005’ten itibaren tırmanışa geçerken, 2009 yazındaki “demokratik açılım” süreci silahların bırakılması yönünde tarihsel bir fırsat yaratmıştı. Habur girişleriyle umutlar artmışken, süreç yönetilemedi. Barış umutları başka bahara kaldı. 2011 yazında 1990’lara dönüldü.
Hasan Cemal’in kitabında Kandil’deki atmosferi görüyoruz.
Zagros adlı PKK’lı dağa çıkış yolunda soruyor:
“Hasan abi, çözüme mi çalışıyorsun, gazeteye mi?”
Cemal yanıtlıyor:
“Her ikisine de Zagros... Barışa da gazeteye de.”
Hasan Cemal’in Kandil röportajı Milliyet’te yayımlandı.
12 Haziran seçimlerinden yeni çıkılmıştı ve BDP destekli “bağımsızlar” 36 milletvekili ile Meclis’e girmişlerdi.
Karayılan İmralı ile yapılan “protokoller”den söz ediyordu.
Öcalan da “Devletle anlaştığını” açıklıyordu.
2011 yazında barışa böylesine yaklaşmışken ortalık cehenneme döndü.
Hasan Cemal’ın kitap hızına yetişmeyecek ölçüde kan döküldü.
O arada MİT-PKK görüşmelerinin kaydı internete düştü.
Barış bir kez daha Kaf dağının ardına gitti.
Yine de umutlu Hasan Cemal. “Acılar olgunlaştırıyor” diyor. Başbakan Erdoğan’ın “MİT’in görüşmelere yeniden başlayabileceği” açıklamasını önemsiyor. “Devlet Kürt realitesinden sonra PKK realitesini de görmek zorunda” diyor. “Kiminle savaşıyorsan barış da onunla yapılır. Yani barış ‘düşmanla’ yapılır. Bunun ilk adımı da parmakları tetikten çekip masaya oturmak, konuşmaktır” diye düşünüyor.
Dileriz Hasan Cemal üçüncü kitabı yazmadan Kürt sorununa yeni anayasada çözüm bulunur. PKK silahı bırakır.
Şimdilik “Barışa emanet olun!”