Tarihteki en kusursuz dönek

14 Ağustos 2011 Pazar, 09:32

Sema Karabıyık/Yeni Şafak

Joseph Fouche'yi karşı tarafa geçmeyi meslek edinmiş biri olarak tanımlıyor Stefan Zweig
bir Politikacının Portresi'nde.

Birçok partiden yana olmuş, ikili mücadelesinde Napolyon ve Robespierre'i yenmiş bu adamı önemsiz figüran olmaktan kurtaran kişinin Balzac olduğunu hatırlatıyor.
Yüzünü ve planlarını göstermekten hoşlanmayan, ömrü boyunca ikinci planda kalmayı başarmasını, olayların içine gizlenmesine bağlıyor.

Saatin içindeki saat makinesi gibiydi benzetmesini yapıyor Fouche için.

Fransa'nın unuttuğu belki de unutmak istediği bir kişilik Fouche. Fransa'nın Cumhuriyet diktatörlük konsüllük meşrutiyet gel gitlerinden etkilenen aynı zamanda da etkin bir rol üstlenen bir oyuncu.

Krallar, Napolyon, Robespierre iktidarı kaybetmiş ama Fouche hep iktidarda kalmayı başarmış.
Aşırı geri duruşu, şahsiyetsizlikte gösterdiği şaşırtıcı yüreklilik ve inançsızlığını aralıksız sürdürmesine borçlu yerinde kalışını.

Bir partiye sırtını çevirip ayrılması usulca ve sıvışarak değil hiçbir zaman. O ana kadar karşı taraf bildiklerinin yanına, herkesin gözü önünde ve büyük bir soğukkanlılıkla gülümseyerek, şaşırtıcı ve sersemletici bir olağanlıkla dosdoğru gidiyor.
Onların bütün sözlerini, bütün kanıtlarını benimseyiveriyor. Eski partisindeki dostlarının, yığının ve kamuoyunun kendi hakkında ne düşüneceğini neler söyleyeceğini hiç umursamıyor.
Onun için önemli olan tek şey var:
Her zaman kazananın yanında olmak ve yenilgiye uğrayanla asla birlikte bulunmamak.

Bir yandan öte yana yıldırım hızıyla gidip gelişleri, kişiliğini değiştirivermekte gösterdiği ölçüsüz hınzırlığıyla öylesine bir çekinmezlik ve utanmazlık örneği ortaya koyuyor ki, karşısındaki elinde olmadan şaşkınlaşıyor ve hayran kalıyor.
Kanısını taşıyan sancağı herkesin önünde fırlatıverip bir başka inanç bayrağını gürültüyle dalgalandırması için yirmi dört saat, çoğunlukla bir saat ve hatta tek bir dakika yetiyor.
Bir düşünceye değil zamana ayak uyduruyor ve tempo hızlandıkça o da daha hızlı, daha hızlı izliyor.

Napolyon 'tanıdığım en kusursuz dönek' şeklinde tanımlarken Fource'yi; Zweig kişilikler takımyıldızı benzetmesini yapıyor. Rasgele ihanet eden biri değil, tam bir ihanet örneğidir diyor Fouche için.

İhaneti dahilik yapabilmiş bir mizaca sahip Fouche. Öyle ki sonunda ihanet edecek kimseyi bulamayınca kendi kendisine ihanet edecek kadar yoldan çıkar. Siyaset ile insanlık arasındaki çatışmayı böylece belki de tüm zamanlar için kişiliğinde somutlaştırır.

Ben sizin en akıllınızım, sizin için en iyisini ben bilirim felsefesini yolunu aydınlatan ışık olarak kullanan Fouche'nin, politik zekasının yüksekliği yaşam felsefesiyle de uyum içinde. Bu üstün zekanın temel felsefesi her ne olursa olsun \'Suyun üstünde başını dik tutmak\'. Suyun üstünde başını dik tutarken uyguladığı taktikler ise; çok hızlı değişebilme yeteneği, susmasını ve dinlemesini bilme, gizlenmesini bilme, geçmişi çabucak unutabilme veya inkâr etme, ortalıkta pek fazla görünmeme, herkesle iyi geçinme ve herkesin dostu olma (yani kimsenin dostu olmama).

Rüzgara göre yön değiştiren, geçmişini bir anda unutan ve unutturan, hep en güçlü tarafta olmayı başaran her dönemin politikacısı Fouche. Hep kendinden bekleneni yapan, asla kalben bağlanmayan, kimseye güvenmeyen, her zaman bir adım sonrasını görme ve o ana göre değil ileriye dönük planlar yapabilme becerisine sahip.

Fource Fransız ihtilaline damgasını vurmuş bir dönek olsa da, günümüzde politikadan ziyade medyada döneklik tartışmaları yapılsa da; eski dönenler yeni dönenleri yerden yere vursa da; Bir Politikacının Portresi günümüz insanının iktidara yakın olma mücadelesini anlama açısından okunmaya değer bir biyografi.