Türkiye laikleşirken acaba dergâhlarda neler yaşandı?

01 Ağustos 2011 Pazartesi, 07:08

Mustafa Mutlu /Vatan

Bugüne kadar Osmanlı’nın çöküş, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş yılları üzerine onlarca roman ve anı kitabı okudum...

Bunların çoğu ya saray çevresini ya Kurtuluş Savaşı mücadelesi veren kahramanları ya İttihat ve Terakkicileri ya padişahla Mustafa Kemal arasında kalmış kararsız bürokratları ya da basın özgürlüğü mücadelesi veren gazetecileri anlatıyordu...

Belki benim eksikliğimdir ama o yıllarda bütün ülkede çok yaygın bir şekilde faaliyet gösteren tarikat dergâhlarında yaşananları anlatan bir kitaba hiç rastlamamıştım...

Ta ki, on yıldır Almanya’da yaşayan gazeteci Murat Küçük’ün yaklaşık dört ay önce yayınlanan bu kitabı tesadüfen elime geçinceye dek...

Murat’ın yolu doksanlı yılların başında Alevilerin ibadet etmek için restore ettikleri bir dergâhın açılış törenine katılmak için İzmir’e düşer... Ve burada tanıştığı bir Bektaşi dedesinden, Kurtuluş Savaşı yıllarında tarikatlarda, dergâhlarda yaşanan hayatı, laikliğe ve cumhuriyete öfke duyanlarla bunları savunanlar arasındaki çekişmeleri dinler...

Ve “lâmekân”, yani “mekânsız” kalanları...

Sözü uzatmaya gerek yok...

Murat’ın kitabı, Cumhuriyet döneminde yasaklanan dergâhlarda yaşanan hayatı ve dergâhların kapanmasıyla lâmekân olan insanların düştüğü durumu anlatıyor...

Ben tarihi bir eser ve keyifli bir polisiye tadı alarak okudum...

Murat Küçük, usta işi bir kurgu, akıcı bir anlatım, tertemiz bir dil ve başka çok az yerde rastlayabileceğiniz bilgilerle dolu bir kitap yazmış...

Üstelik son yıllarda okuduğumuz kitapların aksine; sıfıra yakın yazım yanlışıyla...

“Mekânsızlaşan” insanları ve mekânsızlaşarak “aşma”nın macerasını merak ediyorsanız, kaçırmamanızı öneririm.


*****


LÂMEKÂN

Türü: Roman

Yazarı: Murat Küçük

Yayımcı: Horasan Yayınları

Baskı tarihi:

Nisan 2011

Sayfa sayısı: 302

Kitapçı fiyatı: 14 lira

İnternet fiyatı: 11,9 lira

Kişisel not: Yazarla tanışıyorum


*****


Şiir, dil işçiliğiyse...

Şiir ne öyküye benzer; ne romana ne de otobiyografiye...

Duyguların, dil işçiliğiyle ilmek ilmek örülmesidir şiir...

Evet; ezbere bildiğimiz nice şiirler, birkaç dakikada kendiliğinden dökülmüştür şairin kaleminden...

Ama şiir yine de ince işçiliktir!

İşte bu yüzden, bu köşeyi başlatırken, kesinlikle şiir kitabı eleştirisi yapmamayı düşünüyordum.

Çünkü şiirin kavgasını, şairin derdini anlamak kolay değildir ve ben bir şairin hassas kalbini kırmaktan, örselemekten fena halde çekinirim!

Aldığım “şiir kitabı eleştirisi yapmama kararı”nı bozmaya niyetim yoktu...

Fakat bu karar; Bahçeşehir Üniversitesi Kütüphanesi’nin değerli yöneticisi Dr. Kenan Erzurum’un yazdığı “taşlamalar”ı bana göndermesiyle bozuldu...

Çünkü kitabı, “Tenkit edilmesi arzusuyla” diye imzalamıştı...

Hemen belirtmeliyim ki, Kenan Erzurum, gerçek bir şiir âşığı... Steril (Taşlamalar-2) sayabildiğim kadarıyla onuncu şiir kitabı...

Aslında bu kitaptaki şiirler, şiirden çok birer köşe yazısı...

Kızdığı, mutlu olduğu, tepki duyduğu her olayı, siyasetçilerin birbirlerine söyledikleri sözleri, trafiği, türban sorununu... Kısacası çevremizde olup biten her şeyi, şiir diliyle yorumlamayı âdet haline getirmiş Kenan Bey... Bunu kimi zaman okulundaki masa başında, kimi zaman Üsküdar-Beşiktaş motorunda, kimi zaman da Kızkulesi’nin karşısına oturarak yapmış...

Halk şiiri tarzını ve genelde dörtlükleri tercih etmiş... Kimi zaman harika uyaklar ve harika konular yakalamış; kimi zaman ise (bana göre) olmamış!

Benim en hoşuma giden şiirlerinden biri, “Zoruma Gidiyor...”

Son üç dörtlüğünü yazıyorum:

“Nolur haberleri kesin / Göstermen yüzünü pisin / Hırsız, arsız cenazesin / Kılmak zoruma gidiyor.

Bunlar bana büyük çile / Hislerim geliyor dile / Olanları bile bile / Ölmek zoruma gidiyor.

Herkes birbirinden kibar / Gözlerimde kalmadı fer / TV’lerden böyle haber / Almak zoruma gidiyor.”

Dedim ya; şairin seçtiği biçeme, yarattığı söze, duyduğu hisse söz söyleyemem...

Kenan Bey’in kitabına yapabileceğim tek eleştiri var:

Şiir dil emekçiliğidir... Oysa şairin kitaptaki özgeçmişinde bile tam on yazım ve noktalama yanlışı var...

Şiirlerdeki “dizgi hatalarını” ise saymaya gücüm yetmedi!

Şiir pasak kaldırmaz...

Dünyanın en güzel kadını bile, gözündeki ufacık bir çapak yüzünden gözümüze bakımsız bir cadı gibi görünebilir...

Bu yüzden her birini bir “dil güzeli” olarak gördüğüm şairlerin, sözcüklere herkesten çok özen göstermelerini beklerim.


*****


STERİL 2

Türü: Şiir

Şairi: Kenan Erzurum

Yayımcı: Başlık Yayın Grubu

Baskı tarihi: Haziran 2011

Sayfa sayısı: 209

Kitapçı fiyatı: 15 lira

Kişisel not: Yazarla

tanışmıyorum