Bireysel terör ve Breivik

27 Temmuz 2011 Çarşamba, 07:36

Deniz Ülke Arıboğan/AKŞAM

Norveç'te gerçekleştirilen terör saldırıları, karşılaştığımız en ciddi eylemlerden. Esasen bu saldırılardan çok daha fazla kayba yol açan ve küresel düzeyde sarsıcı etkiler yaratan eylemler olmuştu. Örneğin dört ayrı halkadan oluşan bir eylem zinciri olan 11 Eylül saldırılarında 3000 civarında insan hayatını kaybetmiş, NATO ilk kez o meşhur 5. maddesini işletmişti.
21. yüzyılın ilk büyük terör saldırısı dünyadaki siyasi, iktisadi ve askeri paradigmayı devirebilecek kadar güçlüydü. ABD topraklarındaki ilk büyük eylem olan Oklahoma saldırısında ise bir tek bomba ile 168 kişi ölmüş, 700'e yakın insan yaralanmıştı. Bugün bile Afganistan'da, Irak'ta her gün onlarca, yüzlerce insanın hayatını kaybetmesine yol açan terör saldırıları gerçekleşiyor. Ancak Norveç'te gerçekleştirilen eylemler, terörün farklı bir biçimini dünya gündemine taşımayı başardı. Özet bir değerlendirme yapalım.
1 - Norveç örneği yalnızca bir tek kişinin bile, günümüz teknoloji ve enformasyon dünyasından sağlayabileceği bilgi ve donanımla dünya kamuoyunu sarsma gücünü ortaya çıkarıyor. Günlerdir dünya medyası bu olayla yatıp bu olayla kalkıyor. Artık açıkça görülüyor ki, geniş kadrolu, büyük bütçeli terör örgütlerinin bile beceremediği eylemleri bireysel terör yolu ile gerçekleştirmek mümkün. Tam da bu nedenle uzmanlar son on yıllarda yazılan birçok makale ve kitapta, bireysel terörün, örgütlü terörden daha tehlikeli bir hale gelebileceğinin uyarısını yapıyorlar. Oklahoma bombacısı Timothy McVeigh ve Unabomber lakabıyla bilinen, 17 yıl boyunca bombalı mektuplarla 3 kişinin ölümüne yol açan Theodore Kaczynski bu türün önemli örnekleri. Anders Behring Breivik ise en son tanıştığımız 'yalnız terörist'.
2 - Bireysel teröristlerin kontrolündeki en zorlayıcı husus, bunlara eylem öncesinde ulaşmanın neredeyse imkansız oluşu. Normal kişiler gibi hayatlar sürüyor, sessizce hazırlanıyor ve aniden eylemi yapıyorlar. Oysa örgütlü terörizmde istihbarat servisleri ya da polis mutlaka bir yerlerden ucunu yakalıyor ve iz sürmeye, kontrol altında tutmaya çalışıyor. Çoğu zamanda eylem öncesinde içeriden bir yerlerden bilgi sızıyor. Lakin buna rağmen başarısızlık söz konusu olabiliyor. Konu sadece bir kişiden ibaret olduğunda ise, ancak eylemden sonra hareket etmek mümkün.
3 - Bu tür bireysel teröristlerin en büyük gücü medyada yakaladıkları popülarite. İnternette yazdığı 1500 sayfalık bildirinin yanı sıra, çektiği videolar kanalıyla da kendisini ifade eden saldırgan Breivik, daha şimdiden kendisini onunla özdeşleştiren, ona hak veren, ona aşık olan binlerce hayrana sahip. Bu tip olumsuz kahramanlar 21. Yüzyıl'ın en popüler figürleri olacak gibi. Yüzünün güzelliği, iyi eğitim almış olması, masonik bağlantıları, anti Müslüman ve anti göçmen iddiaları potansiyel suçluların ona kahraman muamelesi yapmasına neden oluyor. Bu trendin yükseleceğini de şimdiden söyleyelim. Nitekim bu yüzden Norveç mahkemesi yargılamanın kamuoyuna açık yapılmasına karşı çıkarak, Breivik'in daha da popüler hale gelmesini engellemeye çalışıyor.
4 - Breivik'in ilk eylemi olan bombalı saldırıda ölenlerin sayısının az olması bir şans. Bu tür patolojik vakalarda, eylemcinin tahribatı daha da artıracak araçlara başvurması şaşırtıcı olmaz. Nitekim kimyasal, biyolojik ya da nükleer bir saldırı olmaması, sadece yeterli bilgisinin olmamasından kaynaklanıyor. Zira Breivik daha önce de bomba imal etmeye çalışıp başarılı olamamış. Adadaki İşçi partili çocuklara yönelik 2.eylem ise daha konvansiyonel ve saldırganın hazırlıklı olduğunu gösteriyor. Ama Breivik siyasi suçlu değil, bir psikopat. Breivik'in ideoloji diye sunduğu şey saçma sapan iddiaların eklektik biçimde toparlanmış hali. O nedenle eylemden siyasi sonuçlar çıkartmaya çalışmak, yanlış yönlere sevk edebilir. Dikkat!