İstiklal Mahkemeleri ve tarihle yüzleşmek

24 Temmuz 2011 Pazar, 08:14

Cevdet Akçalı/Yeni Şafak

İstiklal Mahkemeleri ve tarihle yüzleşmek
Bu günlerde literatürümüze yerleşmiş bir deyim vardır: Tarihle yüzleşmek. Bu deyimi ilk ortaya atanlar, Türkiye'nin Ermeni soykırımının olduğunu kabul etmesi manasında kullanmışlardır. Bu ise, olmayan bir şeyi olmuş gibi göstererek bazı ithamlardan sakınılması manasına gelir ki, bunu kabul etmek imkansızdır.

Ancak, siyasi tarihimizde iki olağanüstü mahkemenin kurulması olayı vardır ki, bu konuda tarihimizle yüzleşerek ders çıkarmamız gerekmektedir. Bunlardan bir tanesi İstiklal Mahkemeleri, diğeri Yassıada Mahkemesi'dir.

Yassıada Mahkemesi hakkında çok şey yazılmıştır. Fakat İstiklal Mahkemeleri hakkında yazılanlar çok azdır. Bunun sebepleri arasında, İstiklal Mahkemeleri'nin Atatürk zamanında kurulmuş olması ve bir tabu addedilmesi fikri mevcuttur. Ancak, bu tabuyu yıkıp bazı gerçekleri ortaya çıkarmanın zamanı gelmiştir.

Yakın zamanda, Milliyet gazetesinde Çetin Altan İstiklal Mahkemeleri'nin kuruluşuna ve bazı kararlarına dokunan bir makale yayınlamıştır. Bu makaledeki gerçekleri gözönüne alarak iki olağanüstü mahkemenin mukayesesini yapmak ve bu suretle de gerçek tarihimizle yüzleşmemiz gereği vardır.

İstiklal Mahkemeleri ve Yassıada Mahkemesi arasındaki benzerlik ikisinin de olağanüstü mahkemeler olmasıdır. Başka benzerlikler, her ikisinin de, bir ihtilal sonrası kurulmuş ve hâkimlerinin bir kurul tarafından tayin edilmiş olmasıdır.

Ancak aralarında bazı ufak farklılıklar vardır ki, asıl önemli olan budur.

Bu farklılıklar şunlardır:

İstiklal Mahkemeleri TBMM tarafından kurulmuştur. Hâkimler TBMM üyeleri arasından seçilmiştir. Yassıada Mahkemesi ise, 27 Mayıs ihtilalini yapan askerler tarafından kurulmuş ve mahkeme heyeti meslekten yetişmiş hâkimlerden seçilmiştir.

İstiklal Mahkemeleri'nde hâkimlerin kararlarını vicdanlarına göre vermesi prensibi kabul edilmiş, Yassıada Mahkemesi'nden, mevcut ceza kanunlarının uygulanması istenmiştir.

Her iki mahkemenin de verdiği kararların, adil olduğunu savunmak mümkün değildir. Zira ihtilal mahkemelerinde politika hukukun önüne geçer. İhtilali yapanlar, kendi hukuk sistemlerini de birlikte getirirler. Bu kural, ihtilal yapmış olmanın sonucudur. Bu sebeple de, böyle olağanüstü mahkemelerin kurulmasına gerek var mıydı, yok muydu konusunun tartışılmasının mantığı yoktur. Ancak olağanüstü mahkemelerinin hâkimleri ve uygulanan kurallar tartışılabilir.

Yukarıda da işaret ettiğimiz gibi, ihtilaller kendi hukuklarını kendileri getirirler. 27 Mayıs 1960 ihtilalini yapanlar da olağanüstü mahkemenin kuruluşunda ve uygulanacak kuralların tayininde her türlü yetkiye sahiptirler. İsteselerdi, sadece 3 yüzbaşıdan oluşan bir mahkeme teşkil ederler ve bütün Demokrat Partili milletvekillerini asabilirlerdi. Buna mani olabilecek bir güç olmadığı gibi bunun garipsenecek bir yönü de yoktu.

İhtilalin normal sonucunun bu olması gerekirken, ihtilalciler, meslekten gelen hakimlerden müteşekkil bir mahkeme kurmuşlar ve istedikleri kararları onlara aldırmışlardır. İşte asıl yanlış olan budur. Yassıada'da kurulan mahkemenin başkanı, Yargıtay üyeliğine kadar yükselmiş gerçek bir hakimdir. Savcısı ve diğer üyeleri de, mesleklerinde yükselmiş hakimlerdir.

İhtilalciler, kararlarına meşruiyet kazandırmak arzusuyla bu yolu seçmişlerdir. Ancak farkında olmamışlardır ki, meşruiyet ararken, meşruiyeti ortadan kaldırmışlar ve adalet kavramını alt üst etmişlerdir. Yani bu mahkemeye tayin edilenlerin hakimlik mesleğinden gelenlerden seçilmesi, adaletin sırtına sokulmuş bir hançer gibidir.

Üstelik sanıklara mevcut kanunların uygulanmasını istemek ve baskıyla istenilen kararları aldırmak adalete karşı güveni sarstığı gibi bu günkü adalet buhranının temelinde bu sebep yatmaktadır. Yassıada Mahkemesi'nin kurulması sırasında bu mahkeme üyeliğini reddeden hukukçular adalet tarihimizin kahramanlarıdır.

Bu yönüyle bakıldığı zaman, 'İstiklal Mahkemeleri, Yassıada Mahkemesi'nden daha meşrudur' denilebilir. Zulüm kötü bir şeydir. Zulme hukuki kılıf uydurmak ise cinayettir.