Eşi ölen ancak sosyal güvencesi olmayan kadına aylık bağlanıyor

04 Eylül 2011 Pazar, 09:04

Yeni dönemde icracı bakanlık olarak kurulan Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, sosyal güvencesi olmayan ve alt gelir grubunda yer alan vatandaşların koruyucusu olacak ve yıllık 15 milyar lirayı bulan kamu yardımlarının farklı kurumlar tarafından değil de tek elden dağıtılmasını sağlayacak bir yapıya bürünüyor.

Kadın Destek Fonu...

Bu misyonuyla ilgili olarak Bakanlık ilk adımını kocası ölmüş ve sosyal güvencesi olmayan dul kadınlara atarak, onlara aylık bağlanmasını sağlayacak. Bunun için öncelikle “Kadın Destek Fonu” oluşturulacak. Muhtemelen fondan yararlanacak kocası ölmüş kadınla ilgili en önemli şart; kadının sosyal güvencesi olmaması, SGK’dan gelir veya aylık almaması yani muhtaç olmasıdır.

Çok yerinde bir karar!

Bilindiği üzere SGK’dan bağlanan ölüm aylığında asgari 5 yıl sigortalılık süresi şartının yanında SSK’lılar için 900 gün (her türlü borçlanma hariç) diğerleri için 1800 gün prim ödenmiş olması gerekmekte olup bu şartlar sağlanmaması durumunda bu kişilere aylık bağlanamamaktadır. Bu durumda; gerekli şartları sağlanmadan sigortalının ölmesi halinde sigortalının hak sahiplerine aylık bağlanamamakta ve bu da sosyal güvenliğin özünü zedelemekte... Kocası ölen ve ölüm aylığı için gerekli şartların sağlanmamasından dolayı kendisine aylık bağlanamayan dul kadına Kadın Destek Fonu’ndan aylık bağlanması ile sosyal güvenlikteki bu eksiklik giderilmiş olacak.

Böylece kadının mağduriyeti de giderilecek ve bu yolla sosyal devletin gereği yerine getirilmiş olacaktır. Umarım fon kapsamına, kocası malul kalarak çalışamayacak duruma düşen ve ölüm aylığında olduğu gibi gerekli sigortalılık süresi (10 yıl) ve prim gününü (1800 gün) dolduramadığı için kocasına malullük aylığı bağlanamamış kadınlar da alınır ve onlara da bu kapsamda aylık bağlanır.


*****


Mesai saati içinde cep telefonuyla konuşan işçi işten çıkarılabilir mi?

Soru: İşyerimizde cep telefonun kullanımını yasaklamak istiyoruz. Yasaklama hakkımız var mı? Uymayan işçiye yaptırım olarak ne yapabiliriz? (Kani Kar)

Cevap: işveren, işçinin yapması gereken işte özenli olmasını sağlamak için gerekli gördüğü tedbirleri yönetim hakkı kapsamında alabilir. Bu hakkı doğrultusunda; işyerinde çalışma süreleri içerisinde özel amaçlı cep telefonu görüşmesini yasaklayabilecektir. Buna uymayan işçiyi yani mesai saatleri içinde işverence konulan yasağa rağmen aciliyeti olmayan bir konu dışında cep telefonla görüştüğü için işçiyi işvereni de işten çıkarılabilir. Ancak burada özel telefon görüşmelerine ilişkin yasağın daha önceden işçiye bildirimi ve söz konusu görüşmenin acil ve işten kaynaklanan meşru bir sebebe dayanmaması şartı aranmaktadır. Konuyla ilgili Yargıtay 9. Hukuk Dairesi de 2007/27583 E, 2008/5294 K. 17.03.2008 tarihinde verdiği kararla yukarıda belirtilen yaklaşımı şu ifadelerle kabul etmiştir. Söz konusu Yargı Kararı; “Acil durumlarda ve işine ilişkin sebepler gibi meşru bir dened yoksa işçinin mesai saatleri içinde özel telefon görüşmesi yapması geçerli fesih nedeni kabul edilebilir. Özel telefon görüşmesi nedeni ile sözleşmesinin feshi için bu konudaki yasağın daha önce işçiye bildirilmiş olması veya önceden ihtar verilmiş olması şarttır” şeklinde.


*****


Yargıtay da doğum borçlanmasında SGK ile aynı görüşte

Soru: Geçen haftaki yazınızda sigortalı olmadan önce yapılan doğumlar için borçlanma olunamayacağını okudum. Peki bunun için dava açsak bu sorunu yargıda çözebilir miyiz? Ben de 1997 yılında sigortalı oldum ve 1993 yılında doğan oğlum için borçlanma yapabilirim diye düşünüyordum. (Aynur Baş)

Cevap: Sizin de belirttiğiniz üzere geçen pazar ki “Sigortalı Olmadan Önceki Doğum İçin Borçlanma Olur Mu?” başlıklı yazımda; SGK genelgesine göre doğum borçlanması yapabilmesi için kadın sigortalıların doğumdan önce SSK’lı olması gerektiğini belirtmiştim. Bu idari uygulama için daha önce zaten dava açılmış ve konu yerel mahkeme sonrası Yargıtay’a taşınmıştı. Yargıtay geçenlerde verdiği kararında “kadın sigortalının doğum borçlanması yapabilmesi için doğumdan önce SSK’lı olarak çalışmış olması gerektiğini” belirtti. (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 2011/10-311 esas no’lu kararı) Bu karar ile Yargıtay SGK’nın doğum borçlanması ile ilgili uygulamasını onaylamış oldu. Kısacası bu durum için artık Yargıda da çözüm bulamazsınız. Bununla ilgili yeni düzenleme yapılması gerekir. Umarım yeni dönemde bu konuyla ilgili bir düzenleme yapılır ve aynı erkeklerin askerlik borçlanmasında olduğu kadınların doğum borçlanmasında da sigortalılıktan önceki süreler borçlanılabilir.


*****


İsteğe bağlı sigortada ikamet şartı var

Soru: Ersin Bey selamlar... Yabancı bayraklı bir gemide çalışırken Türkiye’de sosyal güvencemin olması için isteğe bağlı sigorta yaptırmak istiyorum. Nasıl isteğe bağlı sigortalı olabilirim... (Yasin Döşer)

Cevap: İsteğe bağlı sigortalı olmanız için sigortalı olarak çalışmama veya kendinize aylık bağlanmamanın haricinde Türkiye’de ikamet etmeniz, 18 yaşından büyük olmanız gerekmektedir. Buna göre yabancı gemide çalışma haricinde Türkiye’de ikamet etmeye devam ediyorsanız ve diğer şartları sağlıyorsanız isteğe bağlı sigortalı olabilirsiniz. İsteğe bağlı sigorta için isteğe bağlı sigorta talep dilekçesiyle İkamet ettiğiniz yerdeki sosyal güvenlik merkez müdürlüğüne başvurmanız gerekmektedir.


*****


Çıraklık sigortası emeklilikte sayılmıyor

Soru: 1995 Yılında meslek lisesinde okurken okul tarafından gönderildiğimiz stajda sigortalı olmuştum. Emekli olmak için hesaplama yaptırdığımda 1999 yılındaki başlangıcın emeklilik için geçerli olmadığı söylendi. Bu haksızlık değil mi? O süreleri borçlanma imkanımız yok mu? (Ercan Aydın)

Cevap: Çıraklık, staj sigortalarında kanun gereği öğrenciler için sadece kısa vadeli sigorta kollarına prim ödenerek, stajyerin iş kazası- meslek hastalığı ve hastalık riskleri güvence altına alınır. Emeklilik hesabında geçerli olan uzun vadeli sigorta kollarına(malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları) prim ödenmediğinden, bu sürelerdeki sigortalılık emeklilik açısından başlangıç sayılmaz. Bununla beraber söz konusu süreler ile ilgili borçlanma imkanı da yoktur. Sizin gibi bu şekilde stajyerlik sigortası başlangıç olmadığı için daha geç emekli olacak binlerce sigortalı bulunmaktadır. Umarım bu konuyla ilgili bir düzenleme yapılır ve bu şekilde sizin gibi staj veya çıraklık süreleri olanlar için aynı avukatların staj süreleri gibi olan hizmet borçlanması gibi borçlanma imkanı getirilir.


*****


Hizmet birleştirmesi zorunlu mudur?

Soru: Merhabalar... Şu an için SSK’dan emekli olmam için gerekli yaş ve prim gün şartını (44 yaş ve 5225 gün) hepsini SSK’lı olarak doldurmama rağmen hizmet süremdeki son yedi yıl içinde Bağ-Kur’a beş yıldan fazla ödeme yaptığımdan SSK’dan emekli olamadım. Şu an zorunlu olan bin 260 günü tamamlamak için SSK’ya tabi bir işte çalışıyorum. Bu şekilde en erken 2013/Ocak ayında emekli olacağım. Peki neden SSK’dan emekli olma imkanım varken Bağ-Kur devreye girerek Bağ-Kur’dan emekli oluyorum. Bu şekilde emeklilik için bütün sigortalılık sürelerimin Hizmet Birleştirme Kanunu ile birleştirilmesi zorunlu mudur? (Aziz Çetinkaya)

Cevap: Sayın okurum, soruda belirttiğiniz gibi, sigortalının emeklilik durumu tespit edilirken mevcut düzenlemeler çerçevesinde tüm sigortalılıkları göz önünde tutuluyor ve bu durumda SSK için emekli olma imkanı varken sizde olduğu gibi son 7 yıldaki sigortalılığa göre Bağ-Kur şartlarına göre emekli olma durumunda kalınabiliyor. Bu işin Kurum uygulaması. Ancak yargı buna idari uygulamalardan daha farklı bakıyor. Bu konuda Yargıtay’ın “2829 Sayılı Yasanın amacının hiçbir kurumdaki hizmeti aylık bağlanmasına yeterli olmayan sigortalı ve hak sahiplerine aylık bağlanmasını sağlamak olduğu ve 2829 Sayılı Yasa’dan yararlanabilmek için kişiyi tüm sosyal güvenlik kurumlarına tabi hizmet sürelerini birleştirmeye zorlamanın sosyal güvenlik sistemi ve yasanın amacı ile bağdaşmadığının” vurgulandığı güzel bir emsal kararı bulunmaktadır. (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 2002/21-132 Esas ve 2002/139 nolu karar) Bu sebeple bu kararla beraber dava açabilir ve SSK’dan emekli olabilirsiniz.

Kaynak : Ersin Umdu/Vatan