İktidarın anlatacak bir hikayesi kaldı mı?

16 Aralık 2013 Pazartesi, 08:03

Kadri Gürsel /Milliyet

Önceki gün Lefkoşa’da, Yakın Doğu Üniversitesi’nin “Kamu Diplomasisi Sertifika Programı” çerçevesinde “Kitle iletişim araçlarının kamu diplomasisindeki rolü” konulu bir konferans verdim.
Dilimize İngilizce orijinali olan “public diplomacy”den, bence yanlış biçimde “kamu diplomasisi” olarak aktarılmış bulunan bu kavramın Türkçedeki doğru adı aslında “kamuoyu diplomasisi” olmalıydı. Özlü anlamı, “başka bir ülkenin halkını ve kamuoyunu hedefleyen diplomasi”dir.
Bu notu, eskiler gibi “Galat-ı meşhur lügat-ı fasihten evladır” diyerek, “kamu diplomasisi” adını benimsemeden kullandığımı kayda geçirmek için düşüyorum.
Konuşmam sırasında kamu diplomasisinin ancak düzgün veya az kusurlu demokrasiler tarafından bir başka demokratik ülkenin kamuoyuna yönelik yürütüldüğünde etkili veya sonuç alıcı olabileceğini vurguladım.
İdeali budur. Kamu diplomasisi, en iyi biçimde demokrasiden demokrasiye işler. Bir baskı rejimi, kamu diplomasisi uygulayıp sonuç almayı ancak hayal edebilir.
Ülkenin “yumuşak gücü”, “kamu diplomasisi”nin kolaylaştırıcısıdır. Yumuşak güç, ülkenin toplam cazibesidir.
“Yumuşak güç” deyince ilk akla gelenler, rejimin demokratikliği, hukuk devleti olma özelliği, ülkenin zenginlik ve refahı, dış politikası, ekonomi ve sanayisinin rekabetçiliği, bireysel hak ve özgürlükler alanındaki gelişmişliği, bilime katkısı, iç ve dış sorun çözme kapasitesi, hümanist ve ayrım gözetmeyen dış yardım programlarıdır.
Ne doğru düzgün bir demokrasi, ne de artık yeterli yumuşak güç sahibi olan bir ülkenin etkili bir kamu diplomasisi yürütmesinin de imkanı yoktur.
Türkiye’yi kastediyorum tabii ki.
Neticede, yumuşak güç teorisinin babası olan Amerikalı siyaset düşünürü Josep Nye’ın dediği gibi, uluslararası politika artık bir “rekabetçi inandırıcılık yarışması”na dönüştü. Geçmişte kalan geleneksel güç politikaları dünyası, kimin ordusunun ya da ekonomik gücünün kazandığıyla ilgiliydi. Enformasyon çağının politikaları ise sonunda kimin hikayesinin galip geldiğiyle ilgilidir.
Tabii hikayenin ne olduğu kadar, o hikayeyi anlatanın inandırıcı ve güvenilir olması ya da öyle kalmayı becermesi, başarının ön koşuludur.
Bakın, yine Türkiye’yi kastettim.
Lefkoşa’da büyük çoğunluğu asker, polis ve diplomat katılımcılara bunları da anlattıktan sonra İstanbul’a döndüm ve dün sabah gazetemde okuduğum “Turizmdeki hikayemiz demokrasi ve özgürlük” başlıklı bir haber beni epeyi eğlendirdi.
Kültür ve Turizm Bakanı Ömer Çelik’in Antalya’daki bir toplantıda, “Bir ülke hikayesinin satabildiği oranda kendisini tanıtır. (...) Türkiye’nin hikayesi şu: 11 Eylül’den sonra tüm dünya güvenlikçi bakış açısına giderken, Türkiye demokrasi ve özgürlükler tarafına ilerledi. (...) 10 yıl önce makas değiştirdik. Tüm dünyanın dikkatini çekti” diye konuşmuştu.
Bakan Çelik’in anlattığı 10 yıl öncesine ait, eski bir hikaye... Artık hikaye olmuş bir hikaye.
O hikaye, gazetecileri hapse doldurunca hikaye oldu; insanların bireysel özgürlüklerine, özel hayatlarına musallat olunca hikaye oldu; mezhepçi, İslamcı ve istikrarsızlık kaynağı dış politika yüzünden hikaye oldu; AB reformlarından geri dönünce hikaye oldu; Gezi’ye gaz sıkıp “faiz lobisi” deyince hikaye oldu ve son olarak da cerahat akıtan AKP-Cemaat kavgasıyla hikaye oluyor.
Güvenilirlik ve inandırıcılık da hikaye olmuştur.
Türkiye’nin artık yeni bir hikayeye ve bunu anlatacak yeni ve güvenilir aktörlere şiddetle ihtiyacı vardır.