Evet, diktatör değil ama ne?

22 Ağustos 2013 Perşembe, 08:33

EZGİBAŞARAN/RADİKAL

Evet, siz bir diktatör değilsiniz ama biz de özgürlük ve demokrasi içinde yaşamıyoruz. Kurguladığınız bu hayatta nefes alamıyoruz...

Başbakan Erdoğan ‘Ben diktatör değilim, siz diktatör görmemişsiniz’ başlıklı serisine şöyle devam etti: “Diktatör olan yerde gazeteler, televizyonlar diktatör ifadesini kullanamaz, sallandırırlar.” Teknik olarak Başbakan haklı. Kendisi diktatör değil, çünkü diktatörlükten kasıt ya tek parti rejimi ya da askeri cunta rejimi. Böyle rejimlerde seçimler olsa dahi bir şey ifade etmez çünkü adil şartlara uymaz. Bizde durum ne? Seçim barajı var ve bu seçim sonucunun hakkaniyete uygunluğunu etkiliyor. Ama sonuç itibariyle iktidar seçimle değişebiliyor. Evet, bir kez daha söylersek, Başbakan haklı. İktidarın, çoğunluğun takdiriyle değişebildiği çokpartili bir sistemin başı olarak Tayyip Erdoğan diktatör değildir. Ya nedir? Yaşadığımız boğuntunun başka başka tarifleri var. Bir süre önce New York Üniversitesi’nden Doç. Aslı Iğsız’ın bu konudaki görüşlerine yer vermiş, Başbakan için ‘diktatör değil ama neoliberal’ demiştim. O yazıya gelen birçok itirazın asgari müştereki “Hem neoliberal hem diktatör olamaz mı? Bizce olur” şeklindeydi. Bu tepkileri Aslı’ya ilettiğimde şu cevabı aldım: “Diktatör kelimesi sembolik olarak otoriterleşmeyi işaret etse de Başbakan Erdoğan için kullanılmasını uygun bulmuyorum. Çünkü bu kelime otoriterleşme eğilimini kişiselleştiriyor ve tek bir kişiye yöneltiyor. Oysa Türkiye’deki otoriterleşme tablosunu iktidar partisinden ve onun değişik devlet katmanlarına atadığı kadrolardan bağımsız düşünemeyiz. Meclis’ten gücü tek elde toplayan kanunların geçmesi AKP vekillerinin bunları evet şeklinde oylaması, sonra da Cumhurbaşkanı Gül’ün onaylamasına bağlı. Yani süreçlerde birçok siyasi aktör rol oynuyor.”

* * *

Doç. Iğsız’ın diktatör kelimesine itirazındaki ikinci sebep, bu kelimenin uluslararası neoliberal düzeni perdeleyerek görünmez kılması: “Özellikle son yıllarda ya kapitalist sermayenin çıkarlarıyla uyumsuz ya da o sermayenin müttefiki olmayan otoriter liderlere yapıştırılıyor diktatör sözü. Demek ki bugünkü neoliberal çevrelerin ekonomik ittifak yapabildiği sürece otoriterlikle bir sorunu yok. Buna bir örnek Wall Street Journal’da geçenlerde yayımlanan bir yazı. Yazar, Mısır’da darbe yapan generallere Şilili Pinochet’nin izini takip ederek serbest piyasa ekonomisine geçmelerini tavsiye ediyordu. Bu çifte standart, neoliberalizmi ve Soğuk Savaş kapitalist politikalarını yakından ilgilendiren bambaşka bir tartışma konusu, ancak oldukça sorunlu bir dinamiğe işaret ediyor. Bu bağlamda güvenlik ve yargı bürokrasisinin ve vatandaşı takip etme metotlarının sosyal kontrolü sağlamak adına arttığı neoliberal ulus-devlet sisteminde demokrasi ne anlama gelmektedir ve ne gibi demokratik haklar talepler edilebilir sorularını sormak çok daha önemli. 11 Eylül sonrası ABD’de de bu yapıyı görüyoruz. Sonuç olarak bir insan elbette ki hem diktatör hem neoliberal olabilir. Ancak bu, Başbakan Erdoğan olmaz.”

* * *

Doğrudur, bu başka bir şey. Mesela şöyle: Adalet Yürüyüşü için Antalya’dan yola çıkan 20 kişilik bir grup iki gece önce Gümüşsuyu’na varmıştı. 20 kişinin payına 1 otobüs çevik kuvvet düştü. ‘Dağılın’ uyarısı yapıldı. Grup ikaza uymak üzere hareketlenirken biber gazı sıkıldı. Bir polis uzaklaşan bir kadını takip etti, sırtına gaz sıktı, BDP vekili Ertuğrul Kürkçü hastaneye kalktı. Bu görüntüleri izlerken... Yahut komşudan muhbir yaratan iktidarın ilk kurbanı genç bir çifte tencere-tava çaldı diye hapis istemiyle dava açıldığını duyduğumda... Evet, burası diktatörlükle yönetilmiyor ve sağ olun, bizi ‘sallandırmıyorsunuz’. Ama biliyor musunuz, galiba bir o kaldı... Hapisten, dayaktan, gazdan, tehditten, hakaretten, baskıdan öte bir o kaldı... Evet, siz bir diktatör değilsiniz ama biz de özgürlük ve demokrasi içinde yaşamıyoruz. Kurguladığınız bu hayatta nefes alamıyoruz... Diyesim geldi, dedim.